ظرفیت پنهان تولید انرژی از پارکینگ ها!

سید محمدمهدی هاشمی_روزنامه خراسان/​​​هرچند استفاده از انرژی های تجدیدپذیر امروز بیش از هر زمانی در کشورمان ضروری به نظر می رسد اما با توجه به محدودیت های موجود، تصمیم گیری دراین حوزه هم باید به دور از شتاب زدگی و با نگاهی دقیق و آینده نگرانه انجام شود. یکی از بهترین و اقتصادی ترین این راه ها استفاده از پنل های خورشیدی در سقف پارکینگ ها و ساختمان هاست به طوری که در حاشیه این مسئله آورده هایی مثل عدم نیاز به زمین، بالابردن توجیه اقتصادی تاسیس پارکینگ ها در شهر مشهد و حل چندین مشکل را به شکل همزمان داشته باشد.
به علت عدم سرمایه گذاری در تولید انرژی های پاک در سال های گذشته درحال حاضر کشور به شدت محتاج به تولید برق از سوخت های فسیلی است و اکنون شاهدیم که به دنبال کاهش دما در زمستان و افزایش مصرف گاز طبیعی در کشور؛ ناترازی انرژی بیش از پیش فرصت بروز یافته است. توجیه اقتصادی بسیار بیشتر برای کشوری که منابع سرشاری از سوخت های فسیلی را در اختیار دارد مهم ترین دلیل استفاده از این سوخت فسیلی برای تولید برق و باعث و بانی سقوط وضعیت انرژی کشور در ورطه کمبود و ناترازی است که امروز بلای جان صنعت و حتی زندگی روزمره مردم شده است. اما اثر سیلی محکم این ناترازی ها به صورت اقتصاد کشور، لزوم سرمایه گذاری هایی را که باید سال ها زودتر صورت می گرفتند بیش از پیش ضروری ساخته است و دیگر فرصتی باقی نمانده که دولت ها با    بی توجهی به برنامه های توسعه و پیشرفت کشور ریل گذاری مسیر توسعه کشور را از هرجا که صلاح می دانند انجام دهند؛ هنگام علاج بیماری های پرهزینه ای مانند آلودگی هوای کلان شهرها و از همه مهم تر ناترازی های حوزه انرژی فرا رسیده و شرایط به گونه ای است که باید راه حل هایی خلاقانه، موثر و برخلاف سیاست های قبلی؛ به شکلی آینده نگرانه تدوین و اجرا شود. بدیهی است که یکی از مهم ترین نکات در نیل به این اهداف کاهش هزینه ها با استفاده از ظرفیت های موجود در کلان شهری مثل مشهد است. شهر مشهد با در اختیار داشتن حدود ۷۰ پارکینگ خصوصی و دولتی ظرفیت خوبی برای تاسیس پارکینگ های خورشیدی دارد. باید درنظر داشت که توسعه، مسئله ای چندین وجهی است و شروع این مسیر خود می تواند توجیه اقتصادی بیشتری به تاسیس پارکینگ ها درسطح شهر نیز ببخشد و در کنار تولید انرژی مرهمی برای حل مشکل ترافیک و معضل شلوغی خیابان های مشهد نیز باشد که خود دلیل دیگری بر اهمیت تدوین راه حل های چندوجهی و بالفعل کردن ظرفیت های بالقوه ای مثل تاسیس پارکینگ های خورشیدی در مشهد است.
انرژی خورشیدی آری یا نه؟
به گزارش «خراسان رضوی»، سال هاست که انرژی خورشیدی با ویژگی هایی مثل تجدیدپذیری، در دسترس بودن در تمامی نقاط، هزینه تعمیر و نگهداری بسیار پایین و عمر بالای پنل های خورشیدی (حدود ۲۰ تا ۳۰ سال)  به عنوان یکی از کم هزینه ترین و دردسترس ترین راه های تولید انرژی تجدیدپذیر دردنیا مطرح است و با توجه به توسعه فناوری های مربوط به استحصال انرژی خورشیدی در سه دهه گذشته، امروزه از این فناوری به عنوان یک فناوری توسعه یافته و با چشم اندازی روشن برای توسعه بهره وری فناوری های موجود یاد می شود. تولید برق از خورشید به وسیله سلول های فوتوولتائیک یا به اختصار PV انجام می شود که با دریافت نور خورشید و ایجاد اختلاف فشار الکتریکی به وسیله عناصر نیم رسانایی که در داخل خود دارند، برق تولید می کنند. بدیهی است که میزان تولید برق در این شیوه ارتباط مستقیمی با میزان و شدت تابش نور خورشید بر این سلول ها دارد و برنامه ریزی برای سرمایه گذاری در این حوزه نیازمند توجه به وضعیت دریافت تابش های خورشیدی در محل احداث نیروگاه خورشیدی است. برای بررسی این موضوع کافی است تا نگاهی به نقشه شدت تابش های خورشیدی بیندازیم. با توجه به قرارگیری کشورمان در میان مدارهای ۲۵ تا ۴۰ درجه عرض شمالی و به اصطلاح روی کمربند خورشیدی، این سرزمین ظرفیت قابل توجهی برای توسعه زیرساخت های استحصال انرژی خورشیدی دارد و شهر مشهد هم با میانگین حدودا ۴.۴ کیلووات ساعت برمترمربع از جایگاهی خیلی خوب (بالاتر از میانگین جهانی و کشوری) در این زمینه برخوردار است.
تاسیس نیروگاه بدون نیاز به زمین
هزینه بالای خرید زمین عملا تبدیل به مانعی برای احداث نیروگاه های خورشیدی در داخل شهرها و شهرک های صنعتی شده در حالی که می توان با نصب پنل های خورشیدی روی سقف ساختمان های داخل شهر، سقف سوله کارخانه ها و همچنین سقف پارکینگ ها علاوه بر بالا بردن توجیه اقتصادی فعالیت های تولیدی و برنامه ریزی برای حل مشکل زائران و مجاوران و نیاز شدید به احداث پارکینگ درمشهد، هزینه زمین را هم از مجموع هزینه های تاسیس نیروگاه کم کرد. مطابق آماری که مسئول پروژه های بهره وری انرژی شهرداری مشهد در اختیار «خراسان» گذاشته برای تولید یک مگاوات برق خورشیدی در مشهد به حدود ۱.۵ هکتار زمین نیاز است که مقدار بسیار قابل توجهی است اما با توجه به امکان جای گذاری پنل های خورشیدی روی سقف پارکینگ ها به راحتی می توان از شر هزینه بالای تهیه قطعه زمینی با این ابعاد خلاص شد؛ به عنوان مثال فقط با قراردادن پنل ها روی سقف پارکینگ های توحید، آسمان و ابن سینا (هر سه این پارکینگ ها بالای ۶۰۰۰ متر مربع مساحت دارند) می توان نیاز این نیروگاه یک مگاواتی به زمین را حل کنیم. اگر برای این نیروگاه از پنل های ۵۵۰ واتی با مساحت دو مترمربع استفاده کنیم درمجموع نیازمند ۷۵۰۰ پنل خورشیدی خواهیم بود که اگر قیمت پنل های مورد نیاز برای تولید یک کیلووات برق را معادل ۳۱ میلیون تومان در نظر بگیریم؛ برای تولید یک مگاوات برق خورشیدی نیازمند سرمایه گذاری ۳۱ میلیارد تومانی هستیم که اصلا قابل مقایسه با میزان هزینه برای ساخت یک نیروگاه فسیلی نیست. هزینه احداث یک نیروگاه حرارتی به ازای تولید هر یک مگاوات برق چیزی حدود ۱.۵ میلیون دلار برآورد می شود و اگر نرخ دلار را ۶۷ هزار تومان (ارز مبادله ای) در نظر بگیریم؛ به عددی بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان می رسیم، همچنین این نیروگاه برای تولید یک مگاوات برق در روز به بیش از ۳۰۰ مترمکعب گاز نیاز دارد و فقط به صورت ماهانه حدود ۳۰ میلیون تومان گاز می سوزاند! (با احتساب قیمت هر ۱۰۰۰ مترمکعب گاز ۴۵۰ دلار)
قانون هست مشوق نه!
مسئول پروژه های بهره وری انرژی شهرداری مشهد با اشاره به این که تاکنون ۲۳ نیروگاه خورشیدی در مشهد تاسیس شده است به «خراسان رضوی» می گوید: ظرفیت مجموع این نیروگاه ها حدود ۵۸۰ کیلووات است. یکی از این نیروگاه ها به ظرفیت ۵ کیلووات است و درداخل سازمان مدیریت پسماند و به صورت پارکینگ است. همچنین الان یک مناقصه ۴ نیروگاهه داریم که ۳ عدد آن ها پشت بامی است و یک عدد آن که دارای ظرفیت قابل توجه ۱۵۰ کیلوواتی است؛ برای پارکینگ پارک هفت حوض در انتهای خلج در نظر گرفته شده است. موسوی با اشاره به نبود مشوق ها و کمک های دولتی دراین زمینه می افزاید: متاسفانه دراین زمینه کمک های دولتی در نظر گرفته نشده است و تنها دو قانون در راستای افزایش میزان استفاده از انرژی های تجدیدپذیر داشته ایم. یکی این که صنایع از دو سال قبل مکلف شده اند که سالیانه یک درصد مصرف برق خود را از انرژی های تجدیدپذیر تامین کنند و به مدت ۵ سال هم باید مقدار آن را به ۵ درصد برسانند، دومی هم این که اداراتی که مشمول ماده ۵ قانون خدمات کشوری هستند باید سالیانه ۵ درصد و به مدت ۴ سال درمجموع ۲۰ درصد برق مصرفی خود را از منابع تجدیدپذیر تامین کنند. وی با اشاره به امکان درآمدزایی از احداث نیروگاه های خورشیدی به چالش های پیش روی سرمایه گذاران نیز اشاره می کند و ادامه می دهد: از ابتدای امسال بورس انرژی رونق گرفت و سرمایه گذاری در این حوزه توجیه داشت اما دوباره به این دلیل که دلار افزایش قیمت داشته از رغبت سرمایه گذاران برای ورود به این حوزه کم شده است. حالا شنیده ها حاکی است که قرار شده هم قرارداد خرید تضمینی ۲۰ ساله و هم بحث بورس سبز انرژی را اصلاح کنند. همچنین قول های مساعدی داده شده مبنی بر این که شهرداری ها هم می توانند نیروگاه‌هایی تاسیس کنند و انرژی آن را در بورس سبز بفروشند.