خرید چندنرخی با یک کالابرگ!

طرح کالابرگ الکترونیکی از همان مرحله اول اجرا موافقان و مخالفانی داشت؛ اما دولت معتقد بود اجرای این طرح با کمک به توان خرید دهک‌هایی که از یارانه استفاده می‌کنند. افزایش قیمت ناشی از حذف ارز ترجیحی را درباره کالای اساسی خنثی می‌کند. مرحله سوم این طرح با عنوان «فجرانه» از 17 بهمن 1402 تا 17 اردیبهشت 1403 شکل گرفت. در همان ابتدا، یحیوی، مشاور معاون وزیر تعاون در گفت و گویی به بیان ویژگی‌های سومین مرحله از این طرح پرداخت و گفت: این طرح با شیوه قبلی چند تفاوت دارد. نخست این‌که اعتبار یارانه آن از ۱۲۰ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان رسید. در گذشته پیش شرطی وجود داشت با این عنوان که فرد باید ۲۰۰ هزار تومان از مبلغ یارانه خود را خرید کند تا یارانه تشویقی شامل حال او شود. در طرح فجرانه این پیش شرط به طور کامل حذف شده است. در مرحله قبل این امکان وجود داشت که اعتبار ۱۲۰ هزار تومانی بین ۱۱ قلم سبد غذایی چرخش داشته باشد. به این شکل که فرد کل اعتبار خود را برای خرید روغن، برنج، گوشت یا لبنیات هزینه کند. در مرحله جدید اعتبار مشخصی را به هر کالا اختصاص داده ایم. مثلا اگر کسی گوشت بخرد، صرفا اعتبار همان قلم را دریافت می‌کند، اگر خرید فرد دیگر روغن باشد اعتبار همان را دریافت می‌کند. وی در ادامه می‎گوید: این طرح با شیوه قبلی چند تفاوت دارد. نخست این‌که اعتبار یارانه آن از ۱۲۰ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان رسید. سبدی که برای این طرح درنظر گرفته شده است، وزن و قیمت مشخص دارد. قیمت مبنایی آن ۵۲۳ هزار تومان در سال ۱۴۰۱ است. افزایش قیمت از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲ یک افزایش دیگر نیز داشت که دولت اعلام کرد کسی که قصد خرید این سبد را دارد باید ۵۲۳ هزار تومان از مبلغ یارانه پرداخت کند و ما به التفاوت قیمت آن کالاها در سال ۱۴۰۲ که حدود ۲۲۰ هزار تومان است از سوی دولت در قالب اعتبار شارژ شده به حساب تخصیص پیدا می‌کند و مشمولان یارانه بگیر در دهک های یک تا هفت درآمدی

 می توانند از آن استفاده کند.

اکنون در روزهای آغازین اردیبهشت 1403 که کمتر از 15 روز تا پایان طرح فجرانه کالابرگ مانده است، با حضور در بازار به سراغ واحدهای فروش مختلفی می‌روم که ارائه خدمات با کالابرگ را دارند. هرچند در سال جدید خبری از صف‌های طولانی مردم برای استفاده از کالابرگ نبود.

معادل کالابرگ باید هزینه بدهی

در مقابل فروشگاه بزرگ مواد غذایی ایستاده ام. جلوی در ورودی تابلویی گذاشته شده که روی آن نوشته است: «مشتری گرامی برای خرید با کالابرگ به ازای هر نفر مبلغ 225 هزار تومان در کارت بانکی می‌باشد و 225 هزار تومان نیز باید نقد پرداخت کنید و در مجموع 445 هزار تومان پرداخت کنید.» از مرد جوانی که برای خرید به فروشگاه آمده می پرسم آیا شما با کالابرگ خرید داشته اید؟ جواب می‌دهد: بله، باید برای هر نفر به همان میزان که کالابرگ دارد پول پرداخت کنی، دفعه قبل این‌طور نبود.

مسیرم را ادامه می‌دهم و وارد پروتئین فروشی می‌شوم که جلوی در ورودی اش نوشته شده است فروش با کالا برگ. وارد می شوم و سوال می کنم چطور می توانم با کالا برگ خرید کنم؟ فروشنده می گوید: به اندازه ای که با کالابرگ می خری همان اندازه باید پول پرداخت کنی مثلا 400 هزار تومان خرید می‌کنی نصفش را نقد می‌دهی نصف دیگر آن از کالابرگ پرداخت می‌شود. به سراغ یکی سوپرمارکت می‌روم و می‌پرسم برای خرید با کالا برگ از چه کالاهایی می‌توانم بردارم؟ جواب می‌دهد: هر چیزی، فرقی نمی‌کند فقط بدان نفری 215 هزار تومان کالابرگ دارید. باید برای هر نفر 215 هزار تومان هم نقد بدهی.

پرداخت‌های متفاوت مردم

با دو خانم که برای خرید در بازار هستند هم‌کلام می‌شوم و می‌گویم: شما از کالابرگ خرید داشته اید؟ می‌گویند: بله، در مورد نحوه پرداخت که در فروشگاه هایی که به آن‌ها مراجعه کرده ام، می‌گویم یکی از آن دو صدایش را بالا می‌برد و ادامه می‌دهد: نه این‌طور نیست، از جایی که من خرید کردم پول زیادی پرداخت نکردم. خانم دیگر دنباله حرفش را می‌گیرد و می‌گوید: روبه روی خانه ما سوپرمارکتی هست که من خرید کردم تنها 50 هزار تومان پول دادم. مرد مسنی هم گفت: این بار اصلا خرید با کالابرگ خوب نیست. باید کلی پول اضافه پرداخت کنی، قیمت کالاها را هر چه بخواهند می‌دهند.

برای هر نفر 800 هزار تومان خرید لازم است

از آن‌جا به یکی از فروشگاه‌های زنجیرهای رفتم، خانمی مشغول بحث با متصدی صندوق بود که خرید با کالابرگش چگونه برایش محاسبه شده است و چطور باید پرداخت کند. فروشنده توضیح داد: می‌توانید از 11 قلم اعلام شده خرید کنید. باید برای هر نفر 800 هزار تومان خرید داشته باشید تا بتوانید از 220 هزار تومان کالابرگ استفاده کنید. به چند واحد فروش مخصوص فروش حبوبات هم مراجعه کردم. روند خرید آن‌جا هم به همین شکل بود معادل مبلغ کالابرگ باید اقلام مختلف را می‌خریدی تا بتوانی از کالابرگ استفاده کنی.

با این حساب چطور سبد خرید می‌تواند 523 هزار تومان باشد؟ در واقع خانوارهایی که منبع خریدشان یارانه آن‌هاست چطور می‌توانند به این شکل از فروشگاه ها خرید داشته باشند؟ آن هم با قیمت‌هایی که گاه از فروشگاه به فروشگاه متفاوت است.

پول‌هایمان پرداخت نشده است

با چند نفر از صاحبان مغازه و واحدهای فروش هم که پیش از این صحبت کرده بودم قبل اسفند 1402 می‌گفتند پرداخت‌هایی که باید برای آن‌ها انجام می‌شده بر عکس دفعات قبل با تأخیر کمتری بوده است اما این بار بعضی فروشندگان مایل نبودند کالاهایشان را در قالب کالابرگ به فروش برسانند و مدعی بودند پول کالایشان هنوز واریز نشده است و آن‌ها برای خرید مجدد کالا با کمبود نقدینگی مواجه شده اند.