در جست و جوی روغن!

هاشمی ـ روزنامه خراسان/"قفسه های خالی، روغن های سرخ کردنی و اگر خوش شانس باشید و بالاخره موفق به یافتن روغن پخت و پز بشوید قطع به یقین باید قیمت بیشتری از قیمت مصوب چاپ شده روی کالا را برای آن بپردازید." این پاسخی بود که پیرمردی که برای مصرف خانه خود روغن خریده بود به سوال من درباره طریقه یافتن روغن در بازار به من داد. با همین پیش زمینه ابتدا راهم را به سمت فروشگاه های زنجیره ای بزرگ تر در پیش گرفتم. در ۳ فروشگاه بزرگی که در فاصله کمی از هم قرار داشتند منظره آشنای قفسه های همگی شان به صورت متحد الشکل همانی بود که همان مرد برایم تصویر کرده بود؛ قفسه هایی خالی که فقط تعدادی روغن مخصوص سرخ کردنی را در خود جا داده بودند. در یکی از این فروشگاه ها که استثنائا روغن ذرت هم داشت از یکی از فروشنده ها از دلیل نبود روغن مخصوص پخت و پز سوال کردم که این گونه مفید و مختصر پاسخم را داد: در بازار کمبود است و نداریم!
نه به قیمت مصرف کننده!
به راهم ادامه دادم و سعی کردم از بیرون مغازه ها قفسه های روغن را هم بررسی کنم. عموما قفسه هایشان خالی از روغن پخت و پز بود و فقط هم روغن هایی مثل کنجد، ذرت، زیتون و البته بیشتر از همه این ها روغن سرخ کردنی داشتند. در همین حین به مقابل فروشگاهی رسیدم که بر خلاف پنج یا شش فروشگاه قبلی قفسه هایش پر از روغن های آفتابگردان مخصوص پخت و پز بود. وارد فروشگاه شدم و قیمت روغن ها را از فروشنده ای که پشت میزش لم داده بود سوال کردم. فروشنده بدون این که سرش را از روی گوشی اش بردارد گفت: دو لیتری ها ۱۴۴هزار تومان و سه لیتری ها ۲۰۰هزار تومان هستند. من که تا این لحظه خودم را به مقابل قفسه روغن ها رسانده بودم، بطری های روغن را برداشتم و قیمت های چاپ شده روی آن ها را بررسی کردم. فروشنده در شرایطی به من آن قیمت ها را اعلام کرده بود که قیمت چاپ شده روی بطری روغن ۲ لیتری ۱۱۲هزار تومان و قیمت چاپ شده روی بطری روغن ۳ لیتری ۱۸۷هزار تومان بود. در همین حین چشمم به تین های روغن جامد ۲.۷ کیلوگرمی افتاد که روی هم چیده شده بودند. وضعیت قیمت این روغن ها هم مثل روغن های مایع بود و علیرغم اینکه قیمت چاپ شده آن ۲۳۴.۷۰۰ تومان بود اما کاغذی که در نقش برچسب قیمت روی آن چسبانده شده بود قیمت آن را ۲۹۵هزار تومان نشان می داد.
شرط های ثبت سفارش روغن
با مشاهده این وضعیت به فروشگاهی دیگر رفتم و این بار با معرفی خودم به عنوان خبرنگار وضعیت عرضه روغن مایع در بازار را از فروشنده جویا شدم که فروشنده این گونه پاسخم را داد: بعد از افزایش قیمتی که در ابتدای زمستان سال گذشته اعمال شد، مشکلی در بازار روغن نبود، اما از حدود ۱۰ روز مانده به پایان سال ارائه جنس از سمت کارخانه ها به ما کمتر شد. البته هنوز قیمت ها افزایش نداشته منتها برخی از شرکت ها با ترفندهایی قیمت ها را بالا برده اند. مثلا روغن نیمه جامد ۵ کیلویی را یک گوشه اش نوشته اند حاوی روغن ذرت ۱۰۰هزار تومان گران کرده‌اند و الان ۴۵۰هزار تومان روی آن قیمت زده اند. الان هم شرکت ها معمولا به شرط خرید اقلام دیگر به ما جنس می فروشند. در همین حین پیشنهاد کرد که با یکی از ویزیتورهای یکی از شرکت ها تماس بگیرد تا شرایط را جویا شود. تماس را برقرار کرد و از ویزیتور شرایط خرید را پرسید که گفت: الان فقط روغن سرخ کردنی دارم که به قیمت ۱۰۲.۳۰۰ تومان برایتان می زنم و قیمت مصرف کننده آن هم ۱۰۵.۸۰۰ تومان خورده است. البته همین را هم بیشتر از دو کارتن نمی‌توانم برایتان فاکتور کنم و در کنار روغن باید یک محصول دیگر مثل تن ماهی، خیارشور، سرکه یا آبلیمو هم حداقل به مبلغ ۷۵۰هزار تومان خرید کنید. شرکت های دیگر هم همین گونه هستند و کالاهای دیگرشان را باید در کنار روغن خرید کنید. در نهایت فروشنده از زمان عرضه روغن پخت و پز هم از ویزیتور سوال کرده که او گفت: دقیق مشخص نیست اما شاید پس‌فردا بیاید. فروشنده خداحافظی کرد و پس از قطع تلفن گفت: این جوری من هم مجبورم یا روغن را به شرط خرید تن ماهی و رب و این ها به مشتری به قیمت چاپ شده روی روغن بفروشم و یا مثلا ۲۰هزار تومان گران تر از قیمت چاپ شده بدهم تا حداقل برایم صرفه داشته باشد.
قیمت روغن تغییری نمی کند
حمید جنتی معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی جهاد کشاورزی خراسان رضوی درباره علل التهاب در بازار روغن خوراکی به خراسان رضوی می گوید: واردات روغن خام و دانه های روغنی در دو یا سه ماه انتهایی سال گذشته مشکلاتی در بحث تامین ارز داشتند که این مسئله در اواخر اسفند ماه حل شد ولی التهابات یکی دو ماه قبل مقداری تاثیرگذار بود. همچنین افزایش قیمت جهانی روغن خام در دی ماه و بحث افزایش قیمت ۱۵ تا ۲۰ درصدی قیمت مصوب روغن نیز از دیگر عواملی بودند که دست به دست هم دادند تا آخر سال بازار روغن ملتهب شود. این‌ها باعث شد تا در انتهای سال دولت وارد عمل شود و روغن خام را از محل ذخایر استراتژیک تامین کند این روغن سهیمه هم بندی هم شد ولی به علت فاصله محل نگهداری ذخایر روغن جی تی سی در بندر امام(ره) تا کارخانجات مقصد، مشکلات حمل و نقل در آخر سال هم مقداری روی این موضوع تاثیر گذاشت. مجموع این عوامل زمینه روغن در بخش صنعت را کم کرد که بعدها به بخش اصناف نیز منتقل شد.
 روغن وارد استان می شود
 در ایام ابتدایی سال هم کارخانجات حدود ۱۵ روز به علت تعطیلات نوروز و اورهال کردن تجهیزات و خطوط تولید تعطیل بودند اما خوشبختانه از روز شانزدهم ماه جاری که کارخانجات مجدد تولید را استارت زده اند و مواد اولیه هم در اختیارشان قرار گرفته؛ روغن دارد وارد استان ها می شود. با توجه به این که عمده تامین روغن استان ما از استان‌های دیگر مثل کرمانشاه، تهران، البرز و مازندران است و با استان ما فاصله دارند، حدود ۶۰ تا ۷۰ تن روغن با کمی تاخیر از روز یک شنبه وارد استان شد و از همان روز هم این مسئله ادامه دارد. الان روغن به وفور موجود و در مصلی و مراکز دیگر در حال توزیع است. جنتی در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر فروش اجباری مراکز پخش تصریح می کند: این مسائل را من هم شنیده ام و قاعدتا نباید این گونه باشد و اگر شرکتی جایی بخواهد این گونه برخورد کند که بخواهد کالای دیگرش را هم بدهد از نظر ضوابط تجاری صحیح نیست و ما هم سعی می کنم که این تذکرات را به آن ها بدهیم. الان هم چون هنوز تقاضا بالاست و به اصطلاح بازار تشنه است و توزیع در حال انجام است و مثل قبل نیست که انبار ها همه پر باشد باید مقداری زمان داد تا بازار به حالت عادی برگردد. جنتی با اشاره به افزایش نیافتن قیمت روغن ادامه می دهد: قبل از سال صحبت هایی شده بود که در ارز ۲۸۵۰۰ تومانی تغییراتی انجام بدهند ولی با این موضوع مخالفت شد و هنوز ارز ترجیحی با همان قیمت ۲۸۵۰۰ تومانی به کالاهای اساسی تخصیص می یابد و لذا افزایش قیمتی در برنامه نیست.
بخشعلی بیاتی، معاون بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اداره کل صمت خراسان رضوی درباره برخورد با تخلفاتی از قبیل فروش اجباری در مصاحبه با خراسان رضوی می گوید: در بحث فروش اجباری برخوردهایی تاکنون انجام گرفته است و ادامه هم خواهد داشت. بیاتی ادامه می دهد: به لحاظ قانونی خود این واحدها باید از شرکت مربوطه شکایت کنند زیرا پرونده ای که ما برای بررسی به تعزیرات حکومتی ارجاع می کنیم باید شاکی خصوصی داشته باشد ولی متاسفانه واحدها از شکایت کردن خودداری می‌کنند. شاید می‌ترسند که بعدها به آن ها جنس ندهند.