شهید مطهری، ستاره درخشان فریمان و معمار فکری انقلاب

امروز، ۱۲ اردیبهشت، سالروز شهادت استاد شهید مرتضی مطهری فریمانی است؛ فردی که نه تنها افتخار خراسانی‌ها بلکه فخر بشریت نیز به شمار می‌آید و شهرستان فریمان به وجود این عالم بزرگ و شهید مطهر می‌بالد. با توجه به تأثیر اندیشه‌های شهید مطهری در بالندگی انقلاب اسلامی، گزارش امروز به مرور زندگی و اندیشه‌های این شهید از دید مردم زادگاهش اختصاص دارد. همچنین، با هم گفت‌وگویی را که حسن اصغری فریمانی در سال ۱۳۹۱ با همسر استاد انجام داده است، مرور خواهیم کرد.

 فرزند فریمان من خیلی تو را برای این کار دعا کردم

 همسر شهید مرتضی مطهری، خانم روحانی، سال‌ها در تهران زندگی کرد و علیرغم داشتن خاطرات غنی از زندگی مشترک با او، کمتر با رسانه‌ها مصاحبه می‌کرد. اما پس از پیگیری‌های خبرنگار ما، موفق به برگزاری یک مصاحبه تلفنی شد. در پاسخ به این سوال که کدام کتاب استاد مطهری را بیشتر دوست دارد، گفت: «سیری در نهج البلاغه» را بسیار می‌پسندم. او دلیل علاقه‌اش را اینگونه توضیح داد که پس از شهادت استاد، در خواب دید که استاد این کتاب را در دست دارد و به او توصیه کرده است آن را مطالعه کند. خانم روحانی همچنین به جوانان و دانشجویان توصیه کرد: خوب درس بخوانند و همیشه خدا را در یاد داشته باشند تا در کارهایشان موفق شوند. به همسران جوان نیز گفت: متانت، صبر و استقامت داشته باشند و از نظرات دیگران در مورد زندگی‌شان متاثر نشوند.

 او توصیه کرد که جوانان دعا، قرآن و نماز اول وقت را فراموش نکنند و افزود: بداخلاقی به خاطر مسائل کوچک گناه است. وی درباره کار زنان تصریح کرد: اگر خانمی شغلش ضروری باشد و با رعایت حجاب و متانت کار کند، ایرادی ندارد، اما کار زن سرپرست خانواده پسندیده است. خانم روحانی به خاطره‌ای از استاد اشاره کرد و گفت: در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، وقتی ساواک قصد دستگیری او را داشت، با ورود ماموران در نیمه‌شب، استاد خواست تا عبایش را بپوشد. او عبا را که دفترچه‌ای محرمانه در آن بود، به او نداد و به جای آن عبا دیگری با دفترچه سفیدی داد. هنگام بازجویی، استاد متوجه عدم وجود عبا اصلی شد و خوشحال از این اقدام، از خانم روحانی تشکر و دعا کرد.

هنر شهید مطهری تعریف درست از اسلام به تمام مردم دنیا بود

فرماندار فریمان درباره رابطه دین و فرهنگ از دیدگاه شهید مطهری می‌گوید: او دین را از طریق شیوه‌های فرهنگی معرفی می‌کرد و به دنبال فرهنگ‌سازی بود تا دین را در دانشگاه‌ها گسترش دهد. به همین دلیل، آثار او همچنان در مجامع علمی مورد توجه هستند. دکتر مهدی ناصری اظهار می‌کند که شهید مطهری به عنوان نماد انقلاب اسلامی، مورد حمله دشمنان اسلام قرار گرفت، اما خون او برکاتی فراوان به همراه داشت و افکار نوینش از چارچوب اصیل حوزوی خارج نشد.

 ناصری ادامه می‌دهد که هنر شهید مطهری در تعریف درست اسلام برای مردم جهان بود، چرا که دیگران نتوانستند همانند او با دیدی باز و عاشقانه اسلام را بیان کنند. او نقش شهید مطهری در پیروزی انقلاب اسلامی را با این توضیح تبیین می‌کند که او به خوبی اسلام را معرفی کرد و چهره اسرائیل غاصب را در آن زمان به تصویر کشید. ناصری همچنین تأکید می‌کند که شهید مطهری فردی صادق بود و در نوشته‌هایش اظهار داشت که هرگز دروغ نگفته است. 

شهید مطهری به عنوان عالمی زمان‌شناس و مبارزی ضدتهاجم فرهنگی، میراثی ماندگار از تعریف درست اسلام و تقویت هویت شیعه بر جای گذاشت.او در مقدمه کتاب «داستان راستان» بیان کرده است که صدق به معنای راست گفتن و راست بودن است. ناصری می‌گوید شهید مطهری یک مکتب فکری کامل برگرفته از آموزه‌های دینی و قرآنی دارد و در حوزه‌های علمی مختلف دارای نظریه و سبک خاص خود است و بیش از ۷۰ کتاب نوشته که هنوز مورد توجه اهل علم قرار دارد. او همچنین به سیاستمدار بودن شهید مطهری و تأثیر نظریاتش در نظام‌سازی انقلاب اشاره می‌کند و او را عالمی زمان‌شناس توصیف می‌کند که متناسب با شرایط زمان مطالبی را مطرح می‌کرد.

هنر شهید مطهری کشف شبهات فکری روز جامعه بود

استاد دانشگاه آزاد اسلامی فریمان بزرگ‌ترین هنر شهید مطهری را در بیان مطالب دقیق و عمیق دینی به زبانی ساده برای عموم، به‌ویژه جوانان می‌داند و می‌گوید: هنر دیگر ایشان، کشف شبهات فکری روز و شناخت دقیق دین بدون قشری‌نگری بود. بنابراین، شهید مطهری نه تنها در عرفان انگیزه الهی داشت بلکه در تمامی مقالات علمی‌اش نیز همین انگیزه را مشاهده می‌کنیم. وحید کاظمی در مورد نقش شهید مطهری در مواجهه با کج‌اندیشان می‌گوید: ایشان ماهیت تفکر انحرافی آن‌ها را روشن کرده و پاسخ‌های منطقی و مستدل بر پایه آموزه‌های دینی ارائه می‌کرد. به همین دلیل، این معلم شهید، مبداء تحول در مراکز فرهنگی و سیاسی بود و افکار اسلامی را به شیوه‌ای نوین که مورد پذیرش جوانان باشد، معرفی می‌کرد. کاظمی رابطه دین و فرهنگ از دیدگاه شهید مطهری را دو سویه می‌داند و می‌گوید: از نظر ایشان، دین به منزله فرهنگی اصیل در نظر گرفته می‌شود و فرهنگ دینی تنها فرهنگی است که توان اداره جامعه را دارد. به همین دلیل، باید شهید مطهری را یکی از قهرمانان مبارزه با تهاجم فرهنگی زمان خود دانست، زیرا او با اصالت و عمق اسلامی‌اش توانست در برابر بی‌ثباتی‌های فکری که به جوامع غربی و اسلامی هجوم آورده بود، ایستادگی کند.

جهان شیعه مرهون شهید مطهری است

امام جمعه فریمان اظهار داشت که جایگاه کنونی شیعه در جهان مرهون تفکر شهید مطهری است و امروزه شیعه به یک قدرت و هژمون بین‌المللی تبدیل شده که این امر به اندیشه‌های شهید مرتضی مطهری فریمانی بستگی دارد. حجت‌الاسلام سیدمهدی معلمی افزود: این شهید والامقام به عنوان ثمره عمر امام خمینی (ره) همواره الگویی برای طلاب، علما و مصلحان جامعه بوده و اندیشه ناب ایشان، همراه با ایمان و معنویت، شاهکاری جاودان به جا گذاشته است. معلمی گفت: در سخنان شخصیت‌های بزرگ، به ویژه رهبری، سیرت علمی و معنوی ویژه‌ای دیده می‌شود که در شکل‌گیری شخصیت‌های بارزی در حوزه‌های علمیه مؤثر بوده است. به گفته امام خمینی (ره)، آثار این شهید همواره مفید و راهگشا هستند. امام جمعه فریمان خاطرنشان کرد: در حوزه علمیه، اندیشه‌های شهید مطهری بهترین منبع به شمار می‌آید و این انتظاری است که رهبری از تمامی اقشار جامعه، به ویژه طلاب ایرانی و غیرایرانی دارد.

سخن آخر: شهید مرتضی مطهری فریمانی، یکی از معماران برجسته نظام جمهوری اسلامی ایران و نابغه علوم دینی و اجتماعی، در ۱۳ بهمن ۱۲۹۸ هجری شمسی در خانواده‌ای متعهد در فریمان متولد شد. او در کودکی به مکتب خانه رفت و علاوه بر یادگیری قرآن، مقدمات علوم دینی را از پدرش آموخت. در ۱۵ سالگی وارد حوزه علمیه مشهد شد و سپس تحصیلات خود را در قم تحت نظر استادانی مانند امام خمینی (ره)، آیت‌الله بروجردی و علامه طباطبایی ادامه داد. شهید مطهری ارتباط نزدیکی با امام خمینی (ره) داشت و او را به عنوان یکی از متفکران کلیدی انقلاب اسلامی معرفی می‌کرد. بعد از تبعید امام، تبادل نامه‌ها ادامه یافت و در سال ۱۳۵۵ شهید مطهری با سفر به نجف اشرف و دیدار با امام، درباره مسائل مهم نهضت مشورت کرد. او همچنین مسئول کمیته استقبال از امام (ره) در بازگشت به ایران بود و تا پیروزی انقلاب اسلامی، مشاور مورد اعتماد امام باقی ماند. در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸، در حالی که از جلسه‌ای فکری خارج می‌شد، به دست گروهک فرقان به شهادت رسید و امام خمینی (ره) با اندوه فراوان بر فقدان او ماتم گرفتند.