ابراهیم به روایت اصلاح طلبان

صادق غفوریان_ روزنامه خراسان/​​​​​​​
از پرواز ابدی سید ابراهیم رئیسی  حالا یک سال می گذرد، برخی تلاش می کنند او را متعلق به یک جریان و یک طیف فکری معرفی کنند اما همه و حتی منتقدانش هم رئیسی را شخصیتی فراتر از جریان های سیاسی بازنمایی می کنند.با این نگاه مهم است که ما ابراهیم شهید را  در روایت های متفاوتی نیز بشنویم. از این رو تلاش کردیم در همکلامی با دو چهره و فعال سیاسی اصلاح طلب، سید محمد علی ابطحی و محمد عطریانفر از شهید رئیسی بشنویم.این شنیدن ما را با تحلیل های متفاوتی از شخصیت، عملکرد و نوع جهان بینی رئیسی روبه رو کرد که از جهات متعدد قابل تامل است. نمی توان در روایت این دو چهره سیاسی، مهر و صداقت نسبت به شخصیتی که صادقانه به مردم خدمت کرد، ندید، چون او خودش را خادم همه جمهور با همه سلایق می دانست.ابطحی می گوید، رئیسی خودش را معجزه نمی دانست. او مظلوم بود و این مظلومیت دارای دو وجه بود؛ یکی تحقیرها و اهانت ها، تهمت ها و دیده نشدن برنامه ها، زحمات و اقدامات ایشان توسط برخی منتقدان و وجه دیگر نیز عملکرد ضعیف برخی اطرافیان او بود که گاهی با گزارش های پوچ و مهملی که به ایشان ارائه می کردند بر این مظلومیت افزودند.عطریانفر نیز معتقد است، رئیسی نشان داد که می تواند فهم دقیقی از مسائل اجرایی کشور داشته باشد، برای حل مشکلات وقت زیاد می گذاشت، سختکوش بود و منتقدانش نیز به این امر معترف اند. نکته مهم در روایت عطریانفر این تاکید اوست که همه باید تلاش کنیم این تصویر به جامعه منتقل نشود که در کشور فقط جریان سیاسی «پایداری» مدافع شهید رئیسی بود.
محمد عطریانفر:
جامعه تصور نکند ، فقط «پایداری»ها مدافع رئیسی بودند
محمد عطریانفر، فعال سیاسی اصلاح طلب، در نکاتش مسئولیت ها، نگاه ها و مراحل گوناگون عملکردی شهید رئیسی را مرور و لابه لای آن، به نکات ظریفی اشاره می کند: مرحوم آقای رئیسی، از شخصیت های بزرگواری بود که نوجوانی و جوانی اش را در عصر تحولات سیاسی بزرگ یعنی انقلاب اسلامی گذرانده بود. بر این اساس حال و هوای «انقلاب اسلامی» در وجودش حلول یافته بود و در واقع او فرزند انقلاب شناخته می شد.
عطریانفر، به آغاز فعالیت های رئیسی در دستگاه قضا اشاره و اظهار می کند: دادستانی کرج از نخستین تجربه های قضایی مرحوم رئیسی بود و من در جریان یک موضوع کاملا عادی با ایشان سلام وعلیک پیدا کردم و اگرچه به لحاظ دیدگاه های سیاسی میان ما تفاوت هایی وجود داشت اما با ایشان دوست بودم و او را یک انسان شریف، خدوم و دلبسته امام و انقلاب می شناختم. در آن سال ها بیشتر آشنایی من با آقای رئیسی از مسجد گیاهی تجریش شکل گرفت که ایشان آن جا نماز اقامه می کرد. او از همان سال ها مدارج موفقیت را در دستگاه قضا طی کرد و من او را در دستگاه قضایی یک شخصیت باهوش می دانستم و این هوشمندی را از این جهت می گویم که صدور حکم در این دستگاه، مسئولیت بسیار خطیری است به گونه ای که دو جایگاه حساس «ولی» یا «شقی» را برای آن تعبیر می کنند. در این خصوص البته بدون این که استدلال یا اطلاعات خاصی داشته باشم، معتقدم ایشان با وجود این که در دستگاه قضا خدمت می کرد اما همواره تلاش کرد، در موقعیت خطیر قضاوت قرار نگیرد؛ مراتب دادیاری، دادستانی و... را طی کرد اما مسئولیت رسمی در قضاوت نگرفت که ممکن است برخی این را یک ایراد بدانند ولی من این را در شمار محاسن ایشان می دانم.
گاهی می بینیم و تجربه هایی داریم که در دستگاه قضا بعضا رفتارهای ناعادلانه ای صورت گرفته است و طبیعتا کسی که خودش را از این فضا مبرا بداند، قطعا شخص باهوشی است.
رئیسی یک جانشین موفق برای مرحوم طبسی بود
 عطریانفر به دوران تولیت شهید رئیسی در آستان قدس رضوی اشاره و اظهار می کند: در زیارت های مکررم در حرم مطهر رضوی، نقش مدیریتی ایشان در تحولاتی که در عرصه خدمات به زائر و بهینه سازی شرایط رواق ها و صحن ها انجام شد، چشمگیر و ارزشمند بود. علاوه بر این، خدمات او با این مسئولیت در حوزه های محرومیت زدایی همه از نوع نگاه ایشان بود که معتقدم از دوره های درخشان آستان قدس رضوی است. به ویژه این که پس از سال های طولانی تولیت مرحوم آیت ا... واعظ طبسی که شخصیتی ممتاز و منشاء خدمات گسترده در حرم مطهر و آستان قدس رضوی بودند، قبول مسئولیت دشوار بود چرا که با دوران خدمات موثر مرحوم آقای طبسی مقایسه می شد و خوشبختانه آقای رئیسی موفق شد، یک جانشین خوب برای آقای واعظ طبسی باشد و حتی در سطوحی به دلیل جوان تر بودن و اتخاذ رویکردهای نو و شناخت شرایط روز، گام هایی را برداشت که شاید با تداوم دوره قبل، محقق نمی شد.
ریاست رئیسی در قوه قضاییه یک اتفاق مبارک بود
 این فعال سیاسی اصلاح طلب در ادامه به دوره مسئولیت شهید رئیسی در جایگاه ریاست عدلیه می پردازد و آن را یک انتصاب موفق قلمداد می کند: در دستگاه قضایی کشور ما به ویژه در سطوح عالی آن که توسط رهبری انتصابات صورت می گیرد، گاهی انتصابات از خارج دستگاه قضا صورت می گرفت. از آغاز انقلاب و مسئولیت شهید بهشتی و مرحوم موسوی اردبیلی که شرایط ویژه انقلاب، آنان را در سکانداری عدلیه قرار داد، گذر کنیم، اما پس از آن به ویژه چهره های شاخص یعنی آیت ا... یزدی، آیت ا... شاهرودی و آیت ا... لاریجانی از خارج قوه و از حوزه فقهی و دینی در ریاست دستگاه قضا قرار گرفتند اما پس از ایشان، اتفاق بسیار مبارکی با انتصاب شخصیتی از درون قوه قضاییه یعنی مرحوم آقای رئیسی رقم خورد که من همان موقع نیز از این انتصاب استقبال کردم. معتقدم این انتصاب از هوشمندی ها و تدابیر مقام معظم رهبری بود که توفیقات و گام های موثر آقای رئیسی در این قوه نیز متاثر از آشنایی او با تمامی ابعاد دستگاه قضا بود. خوشبختانه پس از آقای رئیسی، درباره آقای اژه ای نیز همین گونه شد که ایشان نیز نسبتا موفق بوده است.
 منتقدانش هم دریافتند که او می تواند موفق باشد
 تحلیل عملکرد شهید رئیسی در دوره ریاست جمهوری، موضوع و بخش بعدی نکات محمد عطریانفر است که مرور می کنیم: من فکر می کنم با وجود این که آقای رئیسی تجربه پیشینی در امر اجرا در کشور نداشت و بر اساس یک جمع بندی، ایشان به انتخابات دعوت شد و حتی تصویر اولیه خودم نیز این بود که شاید ایشان نتواند با مسئولیت جدید خودش را تطبیق دهد چرا که مسئولیت ریاست جمهوری انطباق چندانی با سوابق اجرایی گذشته او نداشت ولی دست بر قضا رئیسی نشان داد که می تواند فهم دقیقی از مسائل اجرایی کشور داشته باشد، برای حل مشکلات وقت زیادی می گذاشت، سختکوش بود و حتی منتقدان رویکردهای مدیریتی او در سال های دوم و سوم مسئولیتش، دریافتند که رئیسی در فرایند کار می آموزد و می تواند تجربه های اجرایی اش را با موفقیت پیش ببرد.
 اهل مدارا بود، کینه توز و تندخو نبود
 این فعال سیاسی اصلاح طلب، به وجوه شخصیتی رئیسی همچون حسن خلق هم اشاره می کند: در کنار توفیقات نسبی که آقای رئیسی در حوزه اجرا داشت، آن چه را درباره او باید مورد ستایش قرار داد، حسن خلق اوست، او اهل مدارا و تسامح بود، کینه توز و تندخو نبود. خشونتی در دستگاه فکری و عملکردی اش مشاهده نمی شد که این به ریشه ها و شأن و شخصیت هویتی او بر می گشت که در خانواده ای اصیل و البته محروم رشد یافته بود.
 رئیسی در ابعاد واقعی خودش تعریف شو‌د
 آیا همه مدافعان شهید رئیسی در دفاع از شهید رئیسی به درستی عمل می کنند؟ عطریانفر در پاسخ به این پرسش پاسخ می دهد: یک جریان رادیکال در جبهه اصولگرایی به نام «پایداری» وجود دارد. من فکر می کنم همه باید تلاش کنیم که جامعه تصور نکند و این تصویر به جامعه منتقل نشود که در کشور فقط جریان سیاسی «پایداری» مدافع شهید رئیسی بوده یا مثلا ایشان حامی جریان پایداری بوده، حال این که در واقعیت این گونه نیست چراکه فاصله میان دیدگاه های آقای رئیسی و نظرات پایداری ها وجود دارد. نکته دیگر، به کسانی که به آقای رئیسی دلبستگی،  علاقه مندی و تعلق خاطر دارند، باید متذکر شویم که ایشان را در ابعاد واقعی خودش ترویج کنند نه کمتر و نه بیشتر. چراکه وقتی یک شخصیت، خارج از قواره های طبیعی بزرگ نمایی شود، آن شخصیت آسیب می بیند. خدای ناکرده نمی خواهم نقدی وارد کنم اما این حجم از تبلیغات محیطی که در تهران برای آقای رئیسی انجام شده، کمی مشکوک است و به نظر می رسد، اهداف سیاسی پشت آن است، چون این گونه و در این حجم تبلیغ، اثر معکوس در جامعه خواهد داشت.
محمد علی ابطحی:
رئیسی مظلوم بود
 من سابقه رفاقت خیلی قدیمی با آقای رئیسی داشتم که زمان آن به دوره طلبگی در شهر مشهد و مدرسه علمیه پدر همسرم، آیت ا... موسوی نژاد می رسد که مرحوم آقای رئیسی هم شاگرد این مدرسه بود و در واقع من از آن جا ایشان را شناختم و آشنایی پیدا کردم. بنابراین بیشتر آشنایی من با آقای رئیسی از بُعد رفاقتی است که با ایشان داشتم و از دوره ریاست جمهوری شان، اطلاعات ویژه ای ندارم.
 رئیسی خودش را یک معجزه نمی دانست
 اما آن چه مسلم به نظر می رسد، این است که آقای رئیسی نیز همچون بقیه افراد، خودش را یک معجزه نمی دانست، بلکه او یک انسان مخلص و سالم بود و خودش را در شمار مردم می دانست و همین هم رمز محبوبیت و موفقیت اش بود.
 دفاع بد از رئیسی، یک حمله خوب به اوست
آن هایی هم که تلاش می کنند، دفاع «بد» از او داشته باشند، در واقع در حال یک حمله «خوب» به او هستند.
 از منتقدان دعوت کرد تا دیدگاه هایشان را بشنود
 اگر من بخواهم  از منظر رفاقتم با ایشان درباره خصوصیات برجسته آقای رئیسی بگویم، ویژگی «خوب شنیدن» او از دیگران بود که برخلاف تصور عمومی، او انسان اهل تسامح و تساهلی بود که حرف های دیگران را می شنید و به بسیاری از آن ها نیز عمل می کرد. مصداق و نکته قابل توجه در این خصوصیت این بود که وقتی ایشان مسئولیت ریاست قوه قضاییه را عهده دار شد، با بسیاری از نویسندگان، فعالان سیاسی از گروه های مختلف و حتی منتقدان ارتباط گرفت تا دیدگاه ها و نظراتشان را بشنود و این رویه در دوران ریاست جمهوری ایشان هم ادامه یافت.
 رئیسی مظلوم بود؛ هم منتقدان 
و هم اطرافیانش به او ظلم کردند
 شاید چهره بارز آقای رئیسی در یک مظلومیت بروز یافت. این مظلومیت دارای دو وجه و شکل بود؛ یکی تحقیرها و اهانت ها، تهمت ها و دیده نشدن برنامه ها، زحمات و اقدامات ایشان توسط برخی منتقدان و وجه دیگر نیز عملکرد ضعیف برخی اطرافیان او بود که گاهی با گزارش های پوچ و مهملی که به ایشان ارائه می کردند بر این مظلومیت افزودند.
در مجموع آقای رئیسی یک شخصیت اهل شنیدن و گفت وگو و تساهل و تسامحی بود که به این ویژگی های برجسته ایشان تاکنون کمتر توجه شده است.