برنج؛ بر مدار رنج!

سید محمد مهدی هاشمی ـ روزنامه خراسان/ با توجه به موانعی که در مقابل واردات برنج پاکستانی وجود داشت، این برنج در بازار کم شده بود که همین مسئله موجب شده تا روند گرانی آن تا امروز هم ادامه پیدا کند. از طرفی قیمت برنج ایرانی هم دستخوش افزایش شده است و تداوم این قیمت ها باعث تحمیل فشار اقتصادی به سفره های مردم خواهد شد. برنج هندی اما نه تنها به وفور در بازار وجود دارد بلکه بنا به گفته برخی از کسبه حتی در چند هفته گذشته کاهش قیمت هم داشته است. قیمت حبوبات نسبت به یک‎ماه گذشته بی تغییر است و روغن به‎رغم این‎که به گفته مغازه داران همچنان قطره چکانی توزیع می‎شود، در بازار یافت می شود و نسبت به یک ماه و نیم ابتدایی امسال وضعیت بهتری پیدا کرده است.
به منظور بررسی قیمت برنج ابتدا قیمت و وضعیت آن در بازار را در یکی از پلتفرم های اینترنتی فروش کالای سوپرمارکتی بررسی کردم. نکته جالب توجه این بود که از مجموع ۵ فروشگاهی که در این پلتفرم بررسی کردم، فقط یکی برنج پاکستانی داشت؛ همان را هم بدون ذکر برند و کیفیت آن کیلویی ۱۳۱.۰۰۰ تومان قیمت گذاشته بودند. همچنین کیسه ۱۰ کیلوگرمی برنج ایرانی طارم ممتاز معطر گلستان ۲.۸۳۷.۱۰۰ تومان، کیسه ۵ کیلوگرمی برنج ایرانی پنج ستاره آبی غلامعباس فلاح ۱.۶۹۰.۰۰۰ تومان، کیسه ۱۰ کیلوگرمی برنج ایرانی شیرودی هایلی ۱.۸۱۴.۴۰۰ تومان، کیسه ۱۰ کیلوگرمی برنج هندی باسماتی سیلا و برنج هندی ۱۱۲۱ برند جشنواره ۵۶۹.۳۵۰ تومان قیمت داشتند. مشاهده این قیمت های بالا و نیافتن برنج پاکستانی باعث شد تا به صورت میدانی به بازار بروم و وضعیت عرضه برنج و تعدادی کالای اساسی دیگر مثل حبوبات و روغن را بسنجم.
ثبات قیمتی در حبوبات و افزایش قیمت رب گوجه فرنگی
در بازار اما وضعیت اندکی متفاوت بود؛ برندهای مختلف برنج پاکستانی در مغازه ها پیدا می شد و اگرچه خبری از برنج پاکستانی ۱۳۱.۰۰۰ تومانی نبود اما همچنان این برنج ها قیمت های بالایی داشتند. وارد یکی از مغازه ها شدم و از وضعیت قیمت کالاهای اساسی و به‎خصوص برنج از فروشنده سوال کردم که گفت: ببینید حبوبات که به طور متوسط حدود ۲۰.۰۰۰ تومان کاهش قیمت داشته است. چون فصل آن تمام شده و مردم هم نسبت به زمستان کمتر حبوبات می خرند که علت کاهش قیمت ها هم همین بوده است. لوبیا چیتی که در بازار کم است هنوز قیمت بالایی دارد؛ نگاه نکنید که من چیتی را کیلویی ۳۶۰.۰۰۰ تومان قیمت زده ام الان بسته بندی های شرکتی که ۹۰۰ گرم دارند، بالای ۴۰۰.۰۰۰ تومان است. عدس ۱۶۵.۰۰۰ تومان، لوبیا چشم بلبلی ۱۶۵.۰۰۰ تومان، لوبیا رشتی ۳۶۵.۰۰۰ تومان، نخود ۱۸۵.۰۰۰ تومان، لپه تبریزی ۱۹۰.۰۰۰ تومان قیمت دارد. وی ادامه داد: رب گوجه فرنگی هم گران شده است. رب هایی که قبلا ۷۵.۰۰۰ تومان می‎فروختیم شده ۸۵.۰۰۰ تومان و رب هایی که قبلا ۸۵.۰۰۰ تومان می‎فروختیم ۹۹.۰۰۰ تومان شده و حدود ۱۵ درصد گران شده است.
دَوَران برنج بر مدار افزایش قیمت
برنج پاکستانی غزال صورتی را کیسه ای ۹۵۰.۰۰۰ تومان می‎خرم و در مغازه کیسه ای ۱.۰۵۰.۰۰۰ تومان می فروشم. کیهان سبز را کیسه ای ۹۷۰.۰۰۰ تومان می خرم و ۱.۱۰۰.۰۰۰ تومان می فروشم. برنج طبیعت پاکستانی هم همین حدود قیمت دارد و این ها قیمت برنج های دانه بلند ۱۱۲۱ پاکستانی است. برنج سوپرباسماتی هم مثل برند انبه کیسه ای ۹۳۰.۰۰۰ تومان خرید ماست که ۱.۰۳۰.۰۰۰ تومان هم می‌فروشیم. برنج ایرانی چون هم آخر فصل است و هم بار کم است، افزایش قیمت داشته است. من خیلی شنیده ام که شرکت های بزرگ بسته بندی برنج های شمال را جمع و انبار کرده اند. هر وقت هم که این برندها قیمت ها را بالا می‌برند بقیه کشاورزان هم قیمت ها را بالا می کشند. مثلا قیمت برنج کیسه سبز فلاح ۲.۲۰۰.۰۰۰ تومان بود و ما هم ۲.۴۰۰.۰۰۰ تومان می فروختیم اما الان همان برنج در عرض دو ماه به کیسه ای ۲.۹۰۰.۰۰۰ تومان رسیده است که باید بالای ۳.۰۰۰.۰۰۰ تومان بفروشیم که من خودم چون خیلی گران شده دیگر نمی آورم. برنج هندی طبیعت کیسه ای ۶۵۰.۰۰۰ تومان، برنج کشت دوم امراللهی کیلویی ۲۷۰.۰۰۰ تومان، برنج طارم هاشمی فریدونکنار ۲۳۵.۰۰۰ تومان، برنج فجر گرگان ۱۸۵.۰۰۰ تومان، گلستان ۲۸۵.۰۰۰ تومان، سرلاشه طارم کشت دو ۱۶۰.۰۰۰ تومان، برنج نیم دانه که در دی ماه کیلویی ۴۰.۰۰۰ تومان بود الان خرید ما شده کیلویی ۱۰۰.۰۰۰ تومان که ما باید حداقل ۱۲۰.۰۰۰ تومان بفروشیم. روغن وضعیتش بهتر شده منتها هنوز هم قطره چکانی توزیع می‌شود.
در جست و جوی برنج تنظیم بازاری
به مغازه دیگری که او هم برنج پاکستانی آورده بود، رفتم و از قیمت برنج ها سوال کردم که گفت: برنج پاکستانی فقط غزال صورتی دارم که کیسه ای ۱.۱۰۰.۰۰۰ تومان است. از او درباره برنج پاکستانی تنظیم بازاری هم سوال کردم که گفت: فقط یک بار در اوایل اردیبهشت از طریق اتحادیه سهمیه ۶۰۰ کیلویی برنج پاکستانی را توزیع کردند. همان را هم باید کیلویی ۶۰.۰۰۰ تومان می خریدیم و ۶۳.۰۰۰ تومان می فروختیم. از آن زمان هم تا حالا به ما برای توزیع مجدد خبر نداده اند. این برنج ها را هم که تعزیرات ما را جریمه می کند؛ همین دیروز مامور آمد و قیمت پرسید و گفت که گران‎فروشی می‎کنی هرچه به او گفتم که فاکتور دارم و بیا و ببین خودم گران خریده ام گفت قیمت مصوب برنج پاکستانی حداکثر ۶۳.۰۰۰ تومان است. خب این برنج ۶۳.۰۰۰ تومانی کجاست؟ به ما بدهید تا بفروشیم.سید حسینعلی شرف زاده رئیس اتحادیه صنف برنج فروشان و عمده مواد غذایی شهر مشهد با اشاره به دلایل افزایش قیمت برنج ایرانی به خراسان رضوی می گوید: می‌توان کارخانه های بزرگ یا سرمایه داران بزرگ را در این مسئله موثر دانست؛ اما این دلیل به تنهایی اثرگذار نیست. چون بقیه کالاها هم افزایش قیمت داشته اند، برنج هم خودش را در بازار بالا می کشد. برخی از برندهایی که گفته می‎شوند آن‎قدر بزرگ و مهم نیستند که به تنهایی باعث افزایش قیمت برنج ایرانی شوند. ولی شرکت های بزرگ که اجناس را می‌خرند به هر حال بر بازار تاثیر دارند. قانونی را دو سال پیش گذاشتند مبنی بر این که اگر کسی می خواهد واردات برنج خارجی انجام بدهد باید به همان میزان برنج ایرانی هم بخرد. چون در دو سال گذشته بازار برنج ایرانی راکد بود، این قانون در حمایت از برنج کار ایرانی گذاشته شده بود. البته این قانون نتیجه خوبی نداد و باعث شد خرید زیاد شرکت ها کمبودی در بازار ایجاد کند و افزایش قیمت را به دنبال داشته باشد.
فروش برنج ۱۰۰.۰۰۰ تومانی تخلف است
شرف زاده با اشاره به گران‎فروشی در بازار برنج بیان می کند: فروش برنج پاکستانی با قیمت  ۱۰۰.۰۰۰ و ۱۱۰.۰۰۰ تومانی تخلف است و مصداق گران‎فروشی است. ولی شرکت های واردکننده برنج که عمدتا هم در تهران هستند، این ها برنج را به قیمت مصوب نمی دهند. خب این مسائل را تنظیم بازار دیده و با بازار هم همکاری می‌کند ولی کسی که می‌خواهد ۱۱۰.۰۰۰ تومان بفروشد، او متخلف است. اگر فاکتور هم دارد، نباید گران بخرد و ۹۰.۰۰۰ و ۹۵.۰۰۰ تومان نباید بخرد. یک بار تنظیم بازاری بود که اتحادیه توزیع می کرد و ۶۰.۰۰۰تومان توزیع می‌شد و باید به قیمت ۶۳.۰۰۰ تومان فروخته می‌شد؛ این کار از طریق اتحادیه تداوم نداشت و الان اگر جنسی باشد از سمت خود جهاد توزیع می‌شود که باید در این زمینه پاسخگو باشند.
قیمت جدید برنج در دست تدوین
روابط عمومی جهاد کشاورزی استان در پاسخ به خبرنگار خراسان رضوی درباره توزیع برنج پاکستانی تنظیم بازاری می گوید: کالاهای تنظیم بازاری سهمیه ای است و بر اساس قیمت مصوب توزیع می‌شود. برنج تنظیم بازار هم الان دارد در مشهد توزیع می‌شود. این سهمیه مقداری به اتاق اصناف و مقداری به اتاق تعاون داده می‌شود و آن ها هم بر همین اساس با معرفی مباشران خود برنج را دریافت  و بعد هم عرضه می کنند. قیمت برنج در این چندسال به روز نشده است و همه اقلام گران شده اند و فقط برنج باقی مانده است. در جلسه تنظیم بازار هفته گذشته مقرر شد که برای برنج هم قیمت معقولی مشخص شود تا ان‎شاءا... به جای افزایش قیمت، حتی شاهد کاهش قیمت آن در بازار باشیم.