وزارت ارشاد و فصل اعتماد به مردم

همیشه افتخارم این بوده که خود را یک فعال صنفی دانسته‌ام و ترجیحم آن است که هرجا خود را معرفی می‌کنم یا اگر دیگران صفتی برایم به‌ کار می‌برند، بگویند که فلانی یک فعال صنفی است. نمی‌دانم داستان «راچدایل» را می‌دانید یا نه؟ داستان راچدایل، سابق بر این و در زمانی که ما دانش‌آموز بودیم، یکی از مطالب درسی در کتاب فارسی بود که بعد از انقلاب از کتاب‌های درسی حذف شد. راچدایل شهری کوچک در انگلستان است که در قرن نوزدهم، 28 کارگر در آن یک شرکت تعاونی راه‌اندازی کردند و مقدمه‌ای شد برای یک کار گروهی که منافعش به صاحبان مشترک آن برسد. همان اتفاقی که به‌نوعی برای همکاران طراح گرافیک در کشور ما رخ داد و در ابتدای دهه 70، یک تعاونی تأسیس کردند و با تجربه حاصل از آن، «انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران» را در سال 76 بنا نهادند؛ اولین نهاد صنفی در بین صنوف هنرهای تجسمی. یک نهاد واسط بین مردم و حاکمیت که مهم‌ترین کارش، تجمیع و هدفمندکردن خواسته‌ها و مطالبات اعضای خود از نهاد حکومت است و بیرون‌رفتن از فعالیت اتمیزه. از طرفی انتقال‌دهنده خواسته‌ها و نظرات حاکمیت به بدنه خود نیز هست و برای همین به آن نهاد واسط می‌گویند. نهادی که مطالبات هر دو سو را تبدیل به یک گفتار قابل فهم می‌کند؛ گفتاری که حدی از عقلانیت در آن نهفته است و مهم‌ترین ثمره‌اش دورشدن از خیال‌پردازی است. اما رسیدن به این سطح از گفتار و پرهیز از خیال‌پردازی، پروسه‌ای زمان‌بر است و ای‌بسا که از حوصله خارج شود و سر به ناکجاآباد ببرد. حتما می‌دانید که مجلس شورایی که پس از انقلاب مشروطه روی کار آمد، متشکل از نمایندگان صنوف بود و صنوف بنا بر آنچه در بالا آمد، تشکل‌های واسط بین مردم اتمیزه و حکومت متشکل هستند، اما به هزاران دلیل این روش برای نمایندگی مردم دیرپا نبود و هر‌چه بود، با کودتای 1299 بساطش جمع شد. اما واقعیت این است که نیاز به نهادهای واسط، یک نیاز ناگزیر برای تحکیم مدرنیته است؛ مدرنیته‌ای که چه بخواهیم، چه نخواهیم ناچار به ورود به آنیم؛ یعنی نمی‌توان اتومبیل داشت، خیابان داشت، چراغ راهنمایی و خط‌کشی عابر پیاده داشت، ولی فرهنگ عمومی و رفتارهای اجتماعی‌مان، پیشامدرن باشد، که حاصلش می‌شود همین نحوه رانندگی در کشورمان که به گفته‌ای بالاترین تلفات جاده‌ای جهان را داریم.
مهرداد احمدی شیخانی/روزنامه شرق