واکاوی یک رکورد شکنی تاریخی

در حالی که این روزها المپیک پاریس به آوردگاهی برای رکوردشکنی ورزشکاران ما و جهان تبدیل شده است اما روز سه شنبه گذشته 4هزار کیلومتر دورتر، شبکه برق کشورمان نصاب بی سابقه تازه ای را ثبت کرد، رقم 79 هزار و 707 مگاوات که به گفته مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل توانیر نصاب تاریخی جدیدی است و بدین ترتیب میزان تقاضای مصرف برق کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل 6 هزار و 244 مگاوات افزایش یافته است، وزیر نیرو نیز به تازگی در نشست خبری اعلام کرد که میزان رشد مصرف برق از رقم میانگین 4 درصدی در دوره بلندمدت سال های گذشته، امسال به حدود 9 درصد رسیده که حتی از بدبینانه ترین سناریوها و پیش بینی این وزارتخانه نیز فراتر رفته است، در ادامه ضمن مروری به اخبار مرتبط با این رکوردشکنی تاریخی به واکاوی علل آن نیز می پردازیم:
رشد فراتر از پیش بینی ها
علی اکبر محرابیان وزیر نیرو به تازگی در جمع خبرنگاران از وجود سه سناریو درباره وضعیت رشد مصرف برق دراین وزارتخانه خبرداد و گفت: برای عبور موفق از پیک تابستان و تأمین برق پایدار همه بخش‌ها در سراسر کشور، سه سناریوی خوش‌بینانه (۳ درصد رشد مصرف)، میانه (4.5درصد رشد مصرف) و بدبینانه (۶ درصد رشد مصرف) را پیش‌بینی کردیم؛ این سناریوها بر اساس تراز رشد مصرف طی ۳۰ تا ۵۰ سال اخیر تحلیل و با آخرین فناوری‌ها تدوین شده است اما تابستان امسال رشد مصرف به ۹ درصد رسید که سابقه ندارد.مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق نیزدرباره این شرایط عجیب رشد مصرف گفت: روز سه شنبه در شانزدهمین روز مرداد نصاب جدید و بی‌سابقه 79 هزار و 707 مگاواتی در میزان اوج بار شبکه سراسری برق کشور به وقوع پیوست.مدیرعامل شرکت توانیر با بیان این که میزان تقاضای مصرف برق کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل 6 هزار و 244 مگاوات افزایش یافته است، تصریح کرد: رشد 8.5درصدی تقاضای مصرف، نامتعارف و غیرقابل پیش‌بینی بود.
گرمای بی سابقه، اولین متهم رشد مصرف
به نظر می رسد گرمای بی سابقه یا کم سابقه، اولین متهم رشد عجیب مصرف برق در کشور باشد، این نکته ای است که بسیاری از کارشناسان روی آن اتفاق نظر دارند اما تنها دلیل مسئله نیست و در ادامه به برخی دلایل دیگر نیز خواهیم پرداخت.وزیر نیرو رشد متوسط درجه حرارت کشور و بالارفتن کمینه دمای هوا را دو عامل مهم در رشد فزاینده مصرف برق بیان کرد و گفت: متوسط رشد دمایی مرداد امسال برابر با 2.6 درجه افزایش یافته، این در شرایطی است که با هر یک درجه افزایش دمای هوا به میزان مصرف برق ۱۸۰۰ مگاوات افزوده می‌شود.علی اکبر محرابیان با بیان این که در محاسبات مربوط به رشد مصرف برق دو عامل میانگین دما و کمینه مهم است اما بیشینه به اندازه این دو مورد اهمیتی ندارد، می گوید: بالا رفتن کمینه دما به این دلیل اهمیت دارد که وقتی کمینه پایین باشد، بسیاری از وسایل سرمایشی خاموش می شوند ولی وقتی کمینه بالا باشد این وسایل همچنان روشن می مانند و مصرف تداوم می یابد، میانگین مصرف نیز شاخصی است برای تخمین حجم برق مصرفی در کل کشور اما رکوردشکنی بیشینه دما در برخی از مناطق کشور به اندازه رشد میانگین دما در کل کشور در افزایش مصرف برق موثر نیست.
تغییرات اقلیمی، متهم دیگر
تغییرات اقلیمی متهم دیگر شکل دهنده این شرایط است که درواقع بستر ساز گرمای بی سابقه نیز هست، رئیس سازمان هواشناسی کشور چندی پیش در مراسم افتتاحیه بیست و هشتمین همایش و نمایشگاه ملی مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی موسوم به «ژئوماتیک» در تهران گفت: داده‌های اقلیمی سازمان هواشناسی نشان می‌دهد که وضعیت مؤلفه‌های تغییر اقلیم در ایران شرایط مطلوبی نداشته و روند تغییرات دما در ۵۰ سال اخیر افزایشی بوده است.
یک متهم خاموش اما خطرناک
ماینینگ یا استفاده از برق برای استخراج یا تولید رمزارز دیجیتال دلیل مهم دیگری است که برای این وضعیت کنونی افزایش مصرف برق مطرح می شود. یک منبع آگاه در وزارت نیرو در گفت وگو با خبرنگار ما با بیان این که رشد حدود 9 درصدی مصرف برق دو دلیل عمده دارد، افزود: دلیل اول مسئله گرمای هواست اما دلیل دوم که ما نمی توانیم خیلی درباره آن چیزی بگوییم، مسئله ماینینگ است.وی علت این مسئله را تبلیغات منفی مرتبط با تولید رمز ارز دیجیتال دانست و افزود: اگر روی این مسئله مانور زیادی بدهیم ممکن است اثر عکس بگذارد و افراد بیشتری تحت تاثیر قرار بگیرند و به این کار روآورند. به این دلیل نمی توانیم در این باره زیاد در رسانه ها چیزی اعلام کنیم.درهمین حال خبرگزاری فارس اعلام کرد یک مشترک خانگی در تهران در ۴ ماه اول سال ۱۴۰۳ به اندازه مصرف یک محله معمولی در پایتخت، برق مصرف کرده است.
 کمبود سرمایه گذاری و فرسودگی شبکه
اما به اذعان برخی از کارشناسان دیگر علت اصلی قطعی برق، رمزارز‌ها نیستند و علل و عوامل اصلی قطعی برق را باید در جای دیگری جست وجو کرد. به گزارش برق نیوز در این باره مجتبی توانگر ، نماینده پیشین مجلس با بیان اینکه سهم کشور از کل صنعت استخراج رمزارز در دنیا کمتر از ۵ درصد است، گفت: علت قطع برق، استخراج رمز ارز نیست بلکه علت توقف سرمایه‌گذاری و فرسودگی شبکه توزیع و تولید است.وزیر نیرو نیز به تازگی با اشاره به این که ۹ درصد رشد مصرف از ۸۰ هزار مگاوات (کل ظرفیت اسمی مصرف شبکه برق کشور)عدد بزرگی معادل ۷۰۰۰ مگاوات است، افزود: هر هزار مگاوات نصب ظرفیت جدید معادل یک میلیارد دلار سرمایه گذاری برای ایجاد نیروگاه نیاز دارد که این رقم به معنی ۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت نیروگاهی است.اما درپایان باید نوشت دلیل افزایش بی سابقه مصرف برق هرچه باشد، همکاری مردم و مشترکان خانگی و تجاری و اداری در زمینه مصرف بهینه یک درمان موثر برای کاهش آلام ناشی از این درد تازه وارد در فضای اقتصادی کشور است.