ایران قطب منطقه ای تجهیزات پزشکی

امروز می توان ادعا کرد که توان ایرانی در حوزه تجهیزات پزشکی، دست بالا را دارد. نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی ایران به خراسان می گوید: هم اکنون 90 درصد تجهیزات پزشکی مراکز درمانی جدید از جمله اتاق عمل، آی سی یو، سی سی یو، اورژانس و دیالیز از محصولات و تولیدات کاملا ایرانی است و فقط 10 درصد نیازمندی ها همچون دستگاه های تصویربرداری فوق سنگین ام آر آی و سی تی اسکن را وارد می کنیم.
براساس  گزارش انجمن صنفی تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی، دندان پزشکی، آزمایشگاهی و دارویی، 280 هزار نوع کالا در صنعت تجهیزات پزشکی در ایران تولید می‌شود.
 صادرات به 60 کشور
جالب است بدانیم که محصولات حوزه تجهیزات پزشکی ایرانی به 60 کشور در 5 قاره صادر می شود که بسیاری از کشورهای اروپایی هم در فهرست صادرات قرار دارد و میزان صادرات ما در سال 1401، 106.4  میلیون دلار بوده که البته هنوز رقم زیادی نیست. این تولیدات در کشور توسط بیش از ۵۸۰ شرکت داخلی تولید می شود که حدود 180 مورد از این شرکت ها دانش بنیان هستند.
درمنطقه، اول هستیم
 اگر درباره تولید و فناوری این تجهیزات در جایگاه جهانی ایران نیازمند، بررسی دقیق تر باشد  اما در  حوزه کالاهای «سرمایه ای» پزشکی بی شک در منطقه دست بالا را داریم.
کمپانی، نایب رئیس این اتحادیه به خراسان می گوید: اکنون در بخش کالاهای مصرفی در قسمت عمومی همچون سرنگ، دستکش و... طبی خودکفا هستیم. در حوزه تخصصی و فوق تخصصی چندان دستاورد بزرگی نداشته ایم ضمن این که رغبتی هم برای تولید این کالاها آن طور که در کالاهای سرمایه ای هست، برای این بخش وجود ندارد. دلیل آن هم این است که واردات این کالاها با ارز 4200 انجام می‌شود و همین ارز باعث شده که زحمتی برای تولید ایجاد نشود. چین، هند و ترکیه در بخش کالاهای مصرفی با رویکرد تولید زیاد و قیمت کم، رتبه های اول تا سوم و بازارهای جهانی را تا در اختیار دارند. در مجموعه کالاهای تخصصی نیز کشورهای توسعه یافته آمریکا و اروپایی حرف اول را می زنند.
جلیل سعیدلو، رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی به تازگی گفته است:  در منطقه ما، ایران هاب تجهیزات پزشکی در میان 15 کشور منطقه و قدمت تولید محصولات پزشکی در کشور ۴۰ ساله است..
ماجرای صادرات
این تولیدکننده تجهیزات پزشکی می گوید: صادرات ما در حوزه تجهیزات پزشکی، عمدتا از شمار کالاهای سرمایه ای است که بیشتر از طریق «برندینگ» در سایر کشورها دنبال می‌شود. او درباره برندینگ می گوید: در این روش ما قطعات تولیدی خودمان را بعضا با انتقال تکنولوزی به کشورهای مطرح صادر کننده می‌دهیم. یعنی آن ها بخشی از قطعات مورد نیاز تجهیزات پزشکی را از ما می‌گیرند و با مونتاژ در بازار داخلی مورد استفاده قرار می دهند.
از کمپانی این پرسش را جویا می شوم که چرا خودمان نمی توانیم از ظرفیت ایرانی در بازارسازی، تولید و صادرات استفاده کنیم که پاسخ می دهد: مشکل و چالش اول، مسئله تحریم هاست و موضوع بعد، این است که ما به این دلیل که حدود دو دهه است به حوزه تجهیزات پزشکی جدی تر وارد شده ایم هنوز سابقه چندانی در بازارهای جهانی را نداریم.
 در همین حال معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه گزارش می دهد که بازیگران اصلی این بازار در سال ۲۰۲۲ کشورهای آلمان، آمریکا، بلژیک، سوئیس و ایرلند هستند که بیش از نیمی از سهم بازار اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی را از آن خود کرده‌اند.  همچنین در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۲۶ کشور صادرات اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی را در اختیار داشتند که ایران با سهم ۰.۰۱ درصدی در جایگاه ۸۳ قرار گرفته است.
 اشتغال زایی 50 هزار نفری
صنعت تجهیزات پزشکی علاوه بر اشتغال زایی حدود50 هزار نفر به طور مستقیم، موجب بازگشت و نگه‌داشت تعداد زیادی از دانشجویان و نخبگان کشور ایران شده است. در برخی سال ها بیش از 100 محصول تجهیزات پزشکی توسط بیش از 20 شرکت ایرانی تولید و به 60 کشور از جمله روسیه، آلمان، ایتالیا، بلژیک، هلند و کرواسی صادر می‌شود.
گام های بلند؛ سی تی اسکن بومی سازی شد
اما دانشمندان جوان ایرانی در حوزه تجهیزات پزشکی فوق تخصصی که فناوری آن در اختیار چند کشور است، بیکار نبوده اند و امروز توانسته‌اند، کشور را در بخش نیازمندی به دستگاه سی‌تی‌اسکن پزشکی به مرزهای خودکفایی نزدیک کنند. ایرنا چندی قبل در گزارشی نوشت: با تلاش فناوران شرکت دانش بنیان بهیار صنعت سپاهان بیش از ۸۵ درصد این دستگاه بومی سازی شده است. این بومی سازی تاثیر بسزایی در ارتقای جایگاه کشور در منطقه و دنیا و اهمیت استراتژیک داشته است، به طوری که ایران در این زمینه به جمع ۱۰ کشور صاحب فناوری تولید دست یافته است.