شکسته شدن شیشه تابلوی نقش برجسته ساسانی بر اثر شدت گرما

استفاده از شیشه به عنوان تابلوها و محافظ در نگهداری از میراث تاریخی پر بازدید معمول است و در فارس نیز از همین شیوه استفاده می‌شود؛ در این میان آسیب و شکستگی شیشه در میراث تاریخی قرار گرفته در فضای باز بر اساس رخدادهای طبیعی معمول است.

این‌بار، گرمای تند هوا که این روزها همه را کلافه کرده، سبب شکستن حفاظ و تابلو شیشه‌ای سنگ نگاره پیروزی شاپور ساسانی بر والرین روم در نقش رستم مرودشت شده است.

خبر و تصویر شکستن شیشه این سنگ‌نگاره در فضای مجازی بازتاب یافت و حرف و گفت‌هایی را به همراه داشت؛ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس در این ارتباط گفت: گرما علت شکستن این شیشه بوده و به سرعت تعویض شده است.

برای دریافت جزئیات بیشتری با مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید در این حوزه به گفت‌وگو پرداختیم.

شکستن شیشه حفاظ در میراث فضای باز معمول است

علیرضا عسکری چاوردی مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید به خبرنگار ایرنا گفت: تابلوها و حفاظ آثار این پایگاه جهانی از جمله در تختگاه تخت جمشید از جنش شیشه است تا شکستگی بر اثر وزش باد شدید و گرما امری معمول است و تازگی ندارد.

به گفته او، این مساله از جمله مشکلات نگهدای میراث تاریخی در فضای باز است که همواره بلایای طبیعی بر آنها اثرگذار است.

وی گفت: اینار نیز گرمای شدید هوا سبب شکستگی شیشه سنگ نگاره پیروزی شاپور ساسانی در نقش رستم شد؛ این شکستگی روز چهارشنبه گذشته رخداد، محیط همان روز پاکسازی شد، پنجشنبه متن نوشته شده بر این تابلو بازنویسی و شنبه شیشه جدید طراحی و چاپ شد.

عسکری چاوردی ادامه داد: شیشه جدید روز یکشنبه نصب شد و اکنون مشکلی برای حفظ اثر و بازدید مردم از آن وجود ندارد.

آنطور که عسکری چاوردی گفت: این شیشه برای اینکه بازدید کننده دید مناسبی از ارتفاع اثر داشته باشد، در فاصله ۱۰ متری سنگ نگاره نصب شده و طبیعتا شکستن آن هیچ آسیبی به این سنگ نگاره تاریخی نرسانده و نمی‌رساند.

شکستگی شیشه‌های حفاظ و تابلوها به آثار تاریخی ضربه نمی‌زند

سخنان مدیر پایگاه جهانی پاسارگاد  نیز تاییدی بر این اطمینان بخشی مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید است.

محمد نصیری گفت: نصب شیشه‌های حفاظ و تابلو به گونه ای انجام می شود که در صورت شکستن، آسیبی به آثار نرسد.

او ادامه داد: این شیشه‌ها قرار است خود از میراث تاریخی محافظت کنند، بنابراین نحوه نصب و قرارگیری آنها به صورتی انجام می‌شود که از امنیت این میراث مطمئن باشیم.

نصیری هم با بیان اینکه شکستن شیشه در میراث تاریخی فضای باز معمول است، گفت: در پاسارگاد واشرهایی برای نصب شیشه‌ها نصب شده که تا اندازهای اثر انبساط و انقباظ ایجاد شده و تغییرات دمایی را می گیرد تا مانع از آسیب شود، اما با این حال ممکن است حتی برخورد یک سنگ ریزه نیز سبب شکستگی شود.

توضیحی فنی پیرامون آنچه در نقش رستم رخ داد

اینکه چطور و چرا شیشه‌های حائل، حفاظ و تابلوهای میراث تاریخی در فضای باز دچار شکستگی می‌شود را از ابوذر دهقانی، کارشناس فنی معماری پایگاه جهانی تخت جمشید پرسیدیم.

او گفت: به طور کلی در نصب شیشه‌های تابلو میراث تاریخی از ۲ متریال استفاده می‌شود؛ یک لایه شیشه در رو و پیچ فلزی که شیشه را به پایه سنگی متصل می‌کند؛ از آنجا که فلز، شیشه و سنگ در تنش‌های حرارتی رفتار متفاوتی دارند، بر یکدیگر اثر می‌گذارند و ممکن است سرد و گرم شدن هوا سبب شکستگی شود.

دهقانی عنوان کرد: به طور کلی تنش‌های مکانیکی مانند فشار باد و تغییرات دمایی منجر به شکنندگی‌ این شیشه‌ها می‌شود.

کارشناس فنی معماری پایگاه جهانی تخت جمشید اضافه کرد: از عوامل دیگر شکستن این شیشه‌ها، خدشه‌های جزئی است که در مدت زمان استفاده به آن وارد شده و آنها را آسیبپذیر کرده، در این صورت ممکن است بر اثر پرتاب یک سنگ ریزه کوچک از سوی کودکان نیز دچار شکسستن فروریزی کامل شود.

به گفته او بسیار پیش آمده که حتی شیشه‌های حائل آثار تاریخی که از بهترین جنس شیشه کشور استفاده می‌شود نیز بر اثر همین تغییرات دمایی به یکباره فرو ریخته است.403101