بسته سینمایی خراسان برای دلدادگان امام رضا (ع)

یکی از موضوعات مهمی که در سینمای ایران کمتر به آن توجه شده است، سوژه‌های مرتبط با حرم رضوی، برکات و عطوفت امام هشتم (ع) و زائران و خادمین امام رضا (ع) است. تا به حال چند فیلم با محوریت تحول درونی افراد، معجزه یا توسل به امام مهربانی ساخته شده و قصه‌هایی با چنین موضوعاتی روایت شده‌اند، اما تعداد این آثار قابل توجه نیست. معمولا آثاری که مرتبط با امام رضا (ع) و الطاف ایشان تولید شده‌اند، سفر به مشهد و زیارت حرم امام رئوف به بهانه‌های مختلف را به تصویر کشیده‌اند و از این بستر برای روایت قصه خود بهره برده‌اند. هنوز سوژه‌های بکر و تاثیرگذار زیادی باقی مانده است که سینماگران می‌توانند از زوایای مختلف به آن‌ها بپردازند و خلأ این آثار را جبران کنند. در آستانه شهادت امام هشتم (ع)، به هشت فیلم سینمایی پرداختیم که مضمون آن‌ها مربوط به امام رضا (ع) و برکات ایشان است.

 کیمیا
یکی از معدود آثار ماندگار و موفق درباره حرم رضوی و امام رضا (ع)، «کیمیا» ساخته احمدرضا درویش و محصول سال 73 است. این فیلم دفاع مقدسی قصه یک آزاده را روایت می‌کند که پس از دست دادن خانواده خود در دوران جنگ، تصمیم می‌گیرد فرزند خود را پیدا کند. او متوجه می‌شود فرزندش در مشهد زندگی می‌کند و به همین بهانه راهی مشهرد می‌شود. شخصیت اصلی فیلم «رضا» با بازی زنده‌یاد خسرو شکیبایی به امام رضا (ع) متوسل می‌‌شود و در نهایت با ایثار و فداکاری تصمیم می‌گیرد، فرزند خود را از خانواده‌ای که او را به سرپرستی گرفته‌اند، جدا نکند.

سه‌گانه امام رضایی
رسول صدرعاملی در قالب یک سه‌گانه، به موضوع برکات امام رضا (ع) و تحول درونی افراد پرداخته است. داستان هر سه فیلم «هر شب تنهایی»، «شب» و «در انتظار معجزه» با محوریت زائران حرم رضوی روایت می‌شود. زنی که درگیر بیماری است و ارتباط قلبی ویژه‌ای با امام رضا (ع) ندارد، یک پزشک قلابی که دستگیر شده است و زوجی که با یکدیگر اختلاف دارند، به ترتیب شخصیت‌های اصلی این سه‌گانه هستند. هرکدام از این کاراکترها زائر امام رضا (ع) می‎‌شوند و به این واسطه تحولی در شخصیت و زندگی آن‌ها رخ می‌دهد. از میان این سه‌گانه محصول سال‌های 86 و 88، «هر شب تنهایی» با بازی لیلا حاتمی و حامد بهداد، فیلم موفق‌تری است.

به آهستگی
فیلم «به آهستگی» دومین ساخته مازیار میری محصول سال 84، مضمون اجتماعی دارد و به صورت غیرمستقیم به جایگاه امام رضا (ع) به عنوان پشت و پناه انسان‌ها می‌پردازد. «محمود» که در جنوب مشغول کارگری است، متوجه می‌شود خبری از همسرش نیست. همه اطرافیان «محمود» همسر او را متهم به خیانت می‌کنند، اما «محمود» در عین احساس شک و تردید، این اتهام را باور نمی‌کند. سرانجام «محمود» و همسرش راهی مشهد می‌شوند تا دور از افرادی که با قضاوت و تهمت‌هایشان، آن‌ها را آزار دادند، در پناه امام مهربانی زندگی کنند.

دعوتنامه
از میان فیلم‌هایی که نام برده‌ایم، «دعوتنامه» کاری از مهرداد فرید و محصول سال 95 ضعیف‌ترین اثر است. این فیلم قصه یک جیب‌بر را روایت می‌کند که از زائران حرم رضوی دزدی می‌کند. طی اتفاقاتی، سرنوشت این شخصیت به افراد دیگری گره می‌خورد، بنابراین به تدریج متنبه می‌شود و مسیر زندگی‌ او نیز متحول می‌شود. روایت شعاری فیلم و کیفیت ضعیف آن باعث شد این اثر با انتقادها و واکنش‌های منفی مواجه شود و دیده نشود.

بدون قرار قبلی
چهار سال پس از فیلم ناکام «دعوتنامه»، اواخر سال 99 بهروز شعیبی «بدون قرار قبلی» را جلوی دوربین برد. این فیلم درباره زنی به نام «یاسمن» است که پس از درگذشت پدر خود، تصمیم می‌گیرد پس از سال‌ها به ایران بازگردد. سفر «یاسمن» به ایران، تهران و در نهایت مشهد، باعث می‌شود افکار و دید «یاسمن» به زندگی تغییر کند. «یاسمن» نیز مانند هزاران انسان غریب و تنها، به حریم امن امام رضا (ع) پناه می‌برد و به همراه پسر کوچکش در حرم رضوی به آرامش می‌رسد. در پایان فیلم می‌بینیم دیگر شخصیت اصلی فیلم با بازی مصطفی زمانی که مهندس ساختمان است، جزو خادمان حرم امام هشتم (ع) است؛ بنابراین فیلم گریزی هم به برشی از زندگی یک خادم امام رضا (ع) را به تصویر می‌کشد.

آبی روشن
جدیدترین فیلمی که به صورت غیرمستقیم و لابه لای قصه اصلی به کرامت و مهربانی امام رضا (ع) پرداخته، «آبی روشن» به کارگردانی بابک خواجه‌پاشاست. این فیلم خرداد 1403 به نمایش درآمد و 986 میلیون تومان فروش داشت. «آبی روشن» قصه مردی معتمد به نام «حاج یونس» را روایت می‌کند که قرار است برای خدمت به امام رضا (ع) و زائران ایشان راهی مشهد شود. برخلاف دیگر آثار، این سفر در «آبی روشن» به سرانجام نمی‌رسد و بخش زیادی از فیلم در جاده می‌گذرد. «یونس» پس از دزدی فیروزه از معدن‌شان، درگیر ماجراهایی می‌شود و در این میان پای کینه برادرش از او نیز به ماجرا باز می‌شود. سرانجام عنایت و لطف امام مهربانی به نوعی شامل همه شخصیت‌های فیلم می‌شود. در پایان «آبی روشن» نیز مشابه «بدون قرار قبلی» شاهد پناه گرفتن یکی از کاراکترهای اصلی فیلم در آغوش امام رضا (ع) هستیم./خراسان