ظفرقندی در آزمون وعده های جمعیتی

صادق غفوریان-رهبر انقلاب در نخستین دیدار با اعضای هیئت دولت جدید در میان تمامی مواردی که بیان کردند، درباره موضوع «جمعیت»، به طور مشخص از وزیر بهداشت خواستند، اقدامات ویژه ای را در دستور کار بگذارد: «من از آقای دکتر ظفرقندی می‌خواهم شخصاً موضوع جوانی جمعیت و برطرف کردن موانع آن را به طور جدی پیگیری کنند.»
وعده وزیرچه بود؟
 حالا محمدرضاظفرقندی وزیر بهداشت در اولین برنامه های خود در این زمینه ضمن نشست با رئیس فراکسیون جوانی جمعیت مجلس، وعده مهم و بزرگی داده و تاکید کرده که وزارتخانه او درباره جوانی جمعیت، دستاوردهای قابل قبولی خواهد داشت: «با توجه به نگاه مثبت رئیس جمهور به حوزه سلامت و همچنین موضوع راهبردی جوانی جمعیت می توانیم در این حوزه دستاوردهای روشن و قابل قبولی را رقم بزنیم.»
ظفرقندی همچنین اعلام کرده در همین مدت کوتاه وزارت، چند جلسه با موضوع جمعیت برگزار کرده و ضمن اشاره به مشکلات پیری زودهنگام جمعیت کشور و ضرورت پویایی و انعطاف سیاست‌ها متناسب با نیازهای کشور، بر جدیت وزارت بهداشت در اجرایی کردن سیاست های جمعیتی تاکید کرد. او گفت: «تاکنون چندین جلسه با موضوع جوانی جمعیت و حمایت از خانواده برگزار و نظرات حوزه های مختلف علمی و کارشناسی بررسی شده و وظایف و ماموریت های تخصصی به آن ها محول شده است و به زودی قدم‌های موثرتری را در این حوزه برخواهیم داشت.»
مجلس: ما پای کار هستیم
این را هم خوب است بدانیم که در دیدار فراکسیون جوانی جمعیت مجلس با وزیر بهداشت، اعضای این فراکسیون بر ضرورت تعامل و همکاری با دولت درباره بهبود وضعیت جمعیتی کشور تاکید و اعلام کردند که مجلس در این خصوص پای کار است.
نگرانی از این آمارهای کاهشی
بررسی آمارهای  رسمی نشان می دهد، با وجود تصویب قانون جوانی جمعیت که البته می توان آن را قانونی خوب با اجرای بد و ناقص نامید،شرایط جمعیتی بهبود نیافته است. به طور مشخص گفته می شود، فقط تعداد تولدهای فصل بهار 1403 در مقایسه با بهار 1402 با 5.5درصد کاهش همراه شده است. ضمن این که تعداد ازدواج ها نیز در همین فصل نسبت به سال قبل 1.5 درصد کمتر ثبت شده و با تاسف نیز باید عنوان کرد که تعداد طلاق ها با 42 هزار مورد افزایش، 11 درصد در مقایسه با 1402 بیشتر بوده است.
علاوه بر این ارقام اگر کمی به عقب تر نیز برگردیم، کم و بیش با همین گونه شرایط مواجه می شویم. بررسی اعداد و ارقام و ارزیابی مرکز آمار ایران از شاخص های جمعیتی کشور که ایرنا آن را منتشر کرده، از کاهش 16هزار و700 تولد طی دو فصل زمستان 1401 و بهار 1402 خبر می دهد: «در فصل بهار ۱۴۰۲ تعداد ولادت های ثبت شده به ۲۵۲ هزار و ۶۵۱ نفر رسید که در مقایسه با فصل قبل (زمستان ۱۴۰۱) ۱۱ هزار و ۷۱۲ نفر و نسبت به فصل مشابه سال قبل (بهار ۱۴۰۱) چهار هزار و ۹۹۸ نفر کاهش یافته است.»
این سیر نزولی!
مرکز آمار در ارزیابی خود به روند کاهش فرزندآوری نسبت به 6 سال قبل هم اشاره کرده است: «ولادت های ثبت شده همچنان سیر نزولی خود را در بهار گذشته حفظ کرده است؛ آمار ولادت ها در کشور در سال ۱۳۹۶ برابر با یک میلیون و ۴۸۷ هزار و ۹۲۳ نفر بود که این شاخص در سال گذشته به یک میلیون و ۷۵ هزار و ۳۳۱ نفر رسید؛ این الگوی کاهشی فرزندآوری در هر دو مناطق شهری و روستایی تکرار شده است.»
پیش بینی مرکز پژوهش ها
طبیعتا سوی مقابل کاهش فرزندآوری، افزایش کهن سالی به ویژه در سال های آینده است؛ مسئله ای که مرکز پژوهش های مجلس درگزارشی درباره آن هشدار داده است. این مرکز وضعیت بحرانی سالمندی در ایران را بررسی کرده و آورده که سرشماری‌ها در سال‌های اخیر نشان می‌دهد جمعیت سالمند ایران در حال افزایش است. تعداد سالمندان در چهار دهه گذشته از 5 به ۱۰ درصد افزایش یافته است و پیش‌بینی می‌شود که این رقم در سال ۱۴۲۰ به ۲۰ درصد و تا سال ۱۴۳۰ به ۳۰ میلیون نفر برسد.
قانون جوانی جمعیت باید کارآمد شود
ما پیشتر در گزارش های متعدد به احتمال ناکارآمدی قانون جوانی جمعیت به دلیل «سنگ بزرگ نشانه نزدن است» اشاره کرده ایم. شاهد مثال ما، برخی از این گفته هاست:
 سارا فلاحی نماینده مجلس: امروز اگر در جاهایی می بینیم، قانون جوانی جمعیت دچار سختی در اجراست، دلیلش وجود ابهامات و نبود شفافیت کافی در آن است. ما امیدوار هستیم در این قانون اصلاحاتی صورت گیرد تا موانع اجرایی شدن کامل آن برطرف شود. ما نمی توانیم بار سنگینی را روی دوش دولت قرار دهیم و مدام هم از او بپرسیم چرا این بار را به دوش نمی کشی؟
حسین مروتی، دبیر کارگروه تخصصی ستاد ملی جمعیت:  قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، قانون جامعی است که با 73 ماده و بیش از 200 حکم، ابعاد اقتصادی و ابعاد فرهنگی، اجتماعی و سلامت و بهداشت در حوزه جمعیت را به خوبی لحاظ کرده است،اما با توجه به ابعاد وسیعی که در خود دارد، اجرای کامل آن مشمول زمان می شود.