پتک بی پولی بر سر تاریخ و هویت استان خراسان رضوی

وحید تفریحی/ آینه هایی رو به گذشته، تاریخ و هویت؛ شاید این توصیف خوبی برای بناهای تاریخی و حائز هویت استان باشد که هر کدام کوهی از داستان، راز و تاریخی سرشار را در دل خود جای داده اند و البته هر کدام به فراخور سن و تاریخی که به دوش می کشند، نیازمند مرمت، ترمیم و احیا هستند؛ از سرای پر قصه و غصه عزیزا... اف در مشهد گرفته تا مسجد زیبا و منحصر به فرد ملک زوزن خواف و آسبادهای جادویی نشتیفان... سرپا نگه داشتن همه این تاریخ انبوه و زیبا اما مشکلات و دردسرهایی دارد چرا که مرمت بناهای تاریخی امری مستمر و توجه به احیا و حفظ این نمادهای تاریخی هم موضوعی جدی و پر مطالبه است. در مسیر این کار مهم هم البته سنگلاخ های پرشماری وجود دارد که بزرگ ترین آن اعتبار و بودجه است؛ موضوعی که معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هم در گفت و گو با ما به آن اذعان می کند و یکی از مشکلات جدی در مسیر مرمت بناهای تاریخی را «عدم تناسب اعتبارات مرمتی با تعداد بناهای تاریخی نیازمند مرمت» می داند.

150 اثر تاریخی نیازمند مرمت اضطراری

احسان زهره وندی معاون میراث فرهنگی استان در گفت و گو با «خراسان» به این پرسش پاسخ می دهد که چه تعداد از بناهای تاریخی استان در حال حاضر نیازمند مرمت و چه تعداد نیازمند مرمت فوری و اضطراری هستند؟ او می گوید: مرمت امری مستمر است که براساس آسیب شناسی‌هایی که صورت می گیرد عملیات مرمتی تعریف و اجرا می‌شود، تعداد مرمت اضطراری سال جاری که موجب جلوگیری از تخریب بخش هایی از اثر شود، حدود ۱۵۰ اثر است. وی همچنین درباره تعداد آثار تاریخی که طی امسال و سال گذشته مرمت شدند نیز اظهار می کند: برای امسال حدود ۱۰۰ اثر مرمت خواهد شد، همچنین پروژه های مرمتی بناها و بافت ها امسال ۲۲ پروژه است. در سال ۱۴۰۲ نیز تعداد ۱۱۳ اثر تاریخی در استان مرمت شد.

2 مشکل اساسی در مسیر مرمت بناهای تاریخی

در ادامه از معاون میراث فرهنگی استان درباره اعتبارات و بودجه های در نظر گرفته شده برای مرمت بناهای تاریخی استان سوال می کنم که وی البته بدون اشاره به میزان این بودجه ها به 2 مشکل اساسی در این زمینه اشاره می کند و می گوید: در زمینه اعتبارات حوزه مرمت بناهای تاریخی 2 مشکل اساسی داریم، یکی تناسب نداشتن اعتبارات مرمتی با تعداد بناهای نیازمند مرمت و دوم اختصاص نیافتن اعتبار بناهای تحت مالکیت سایر دستگاه ها توسط آن هاست، با وجود این که این موضوع یک تکلیف قانونی برای آن دستگاه اجرایی است.

هرچند زهره وندی آماری از میزان بودجه امسال ارائه نکرد اما وی سال گذشته نیاز استان در این زمینه را 80 میلیارد تومان و میزان بودجه تخصیص یافته را 40 میلیارد تومان اعلام کرده بود.

خیران پای کار حفظ آثار تاریخی

استفاده از ظرفیت خیران و بخش خصوصی در مرمت و حفظ آثار تاریخی نیز یکی دیگر از سوالات ما از معاون میراث فرهنگی استان بود که در پاسخ می گوید: در سال های گذشته مبالغی از جانب خیران میراث برای مرمت بناها اختصاص می یافته است، به عنوان مثال آقای توکلی زاده مدیرعامل شرکت سیمان زاوه برای خرید و مرمت خانه مجتهدی نیشابور مشارکت داشته است، همچنین در دو سال اخیر از سوی صنعت و معدن شهرستان خواف و در قالب مسئولیت اجتماعی، اعتبارات خوبی در سطح شهرستان اختصاص یافت که منجر به انجام مرمت مسجد ملک زوزن خواف، مرمت مدرسه غیاثیه خرگرد، آسبادهای خواف و سایر بناهای تاریخی این شهرستان شده است. وی می افزاید: همچنین در مواردی در قالب مشارکت خدمات مهندسی یا مشارکت در مصالح مرمت های بسیار خوبی در استان انجام شده است، مرمت مسجد جامع نیشابور، مرمت رباط سیدآباد، مرمت مسجد روستای گاه و مرمت منزل مجتهدی از جمله این قبیل مشارکت هاست./خراسان