شناخت ایران با خراسان آغاز می‌شود و در واقع خراسان مظهر هویت و تمدن ایران و سرچشمه زبان پارسی به عنوان باشکوه‌ترین میراث فرهنگی بشریت است.
بخش‌هایی از خراسان بزرگ در جغرافیای سیاسی کشور ایران در سه استان خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی واقع شده است و عمده بخش‌های دیگر آن در سمت شرق و شمال در بیشتر مناطق کشورهای افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان قرقیزستان، ترکمنستان و دیگر کشورهای آسیای میانه را دربر می‌گیرد.دامنه و قلمروی فرهنگی خراسان از پکن وخان‌بالغ وکاشغر در چین، دهلی و حیدرآباد در هندوستان تا انتهای بالکان، بوسنی و کرواسی در اروپا را در بر می‌گیرد و هنوز آثار فرهنگی فاخر خراسان در فرهنگ و هنر این سرزمین‌ها هویت، المان‌ها و عناصر متعالی خود را نمایان می‌سازند.
جایگاه استان خراسان رضوی در کشور ایران ویژه است زیرا وجود بارگاه منور امام رضا(ع) آن پیشوای مهربانی و سلطان خراسان که همواره مورد وثوق عامه مردم و به ویژه محور رضایت فریقین شیعه و سنی بوده است.
علاوه بر آن به دلیل تمدن و فرهنگ اصیل ایرانی، ارزش‌های دهقانی خراسانی، وجود فردوسی بزرگ و کتاب شاهنامه که در تجلیل از خرد گرد آمده خراسان خاستگاه فرهنگ ایران و منشأ زبان پارسی است. آثار کم نظیر بزرگانی چون خیام، عطار، غزالی، مجد خوافی و جامی در این خطه و تجلی آنها در زبان و ادبیات خواجوی کرمانی، سعدی و حافظ شیرازی، شمس تبریزی، مولوی بلخی، نظامی گنجوی و دیگر مفاخر ادبیات قدیم و جدید هسته اصلی ایران فرهنگی و هویت ملی ایرانیان را سامان داده است و امروز بخش بزرگی از جمعیت جهان به زبان پارسی و متعالی‌ترین مفاهیم انسانی سخن می‌گویند و با آن ادبیات غنی وجوه مختلف زندگی خود را سامان می‌دهند.
طرح این مهم از این روی در اولویت قرار گرفته است که متاسفانه تبلیغ رویکردهای عامیانه ایدئولوژیک و تبلیغ و ترویج مباحث سطحی، خرافه‌ها، مداحی‌ها و اشعار کم‌مایه بیش از هر زمان دیگری فرهنگ ایران و ژنوم فرهنگی خراسان و حتی ادبیات و زبان فارسی را به محاق برده است. در ادبیات جدید ایران نقش عناصر اصلی فرهنگ و هنر ایرانی و اهتمام برای حفاظت و تقویت آن در فرآیند جهانی شدن کمرنگ شده است. با نگاهی به آنچه در رسانه‌های گروهی به ویژه رسانه ملی منتشر می‌شود و با تحلیل محتوای کتاب‌های آموزشی در مدارس و کتاب‌ها، همایش‌ها و مقالات علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها و آنچه در نشریات و مطبوعات در عرصه عمومی پراکنده می‌شود اهمیت طرح و تعریف این مساله به روشنی آشکار می‌شود.
از آنجا که رییس‌جمهور با رأی مستقیم مردم انتخاب شده و دولت را به عنوان نهادی تشکیل می‌دهد که بر منابع مادی و انسانی جامعه مسلط است مسوولیت حفظ و تعالی فرهنگ علاوه بر دیگر امور از وظایف اصلی ایشان است و این امر می‌تواند با تحول جدی در سیاست‌ها و عملکرد وزارتخانه‌های فرهنگی اعم از آموزش عالی، آموزش و پرورش، ارشاد و میراث فرهنگی و دقت در سیاست‌گذاری‌ها، مدیریت و تصدی مراکز فرهنگی و فرهنگستان‌های علوم و ادبیات که چنین اموری در آنها نهادینه شده و سازمان یافته مورد ملاحظه قرار بگیرد.
خراسان در دوره مدرن و ظهور صنعت جدید به ویژه بعد از جدایی هرات و مرو از ایران و قطع پیوند دیگر ریشه‌ها و آبشخورهای فرهنگی آن همچون سمرقند، بخارا و خجند خصوصا با تشکیل اتحاد جماهیر شوروی و اضمحلال مبادلات تجاری جاده ابریشم در بن‌بستی تاریخی قرار گرفت و محور‌های اصلی آن در ابعاد فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی خدشه‌دار و آسیب‌پذیر شده است که در همین نشریه به تحلیل هریک از آنها خواهیم پرداخت. جامعه شناس
غلامحیدر ابراهیمبای سلامی/اعتماد
دیدگاه ها