خاطره‌سازان پرمایه «کیهان بچه‌ها»

الهه آرانیان- روزنامه خراسان/ از سال 1335 تا حالا؛ روزهای سه‌شنبه، هرهفته، بچه‌هایی منتظر انتشار نشریه مخصوص خودشان بوده‌، هستند و در آینده خواهند بود؛ بچه‌هایی که از دهه 30 تا امروز این نشریه را خوانده‌اند و به نسل بعد سپرده‌اند. داستان نوستالژی‌ترین نشریه کودک و نوجوان در ایران، یعنی «کیهان بچه‌ها»، داستان شیرین و دل‌انگیزی است. خیلی از نویسندگان، شاعران و تصویرگران بزرگ از نسل‌های پیشین تا نسل‌های جدیدتر در این نشریه فعالیت کرده‌اند یا بهتر است بگوییم فعالیت خود را با این نشریه آغاز کرده‌اند. «کیهان بچه‌ها» خانه و پناهِ خیلی از بزرگان ادبیات کودک و نوجوان در ایران بوده و هست؛ از عباس یمینی شریف، هوشنگ مرادی کرمانی، بهمن پگاه راد و شکوه قاسم‌نیا گرفته تا مصطفی رحماندوست و محمدرضا سرشار و محمدرضا کاتب و طاهره ایبد. انتشار «کیهان بچه‌ها» در روزگار امروز که تعداد نشریه‌های فعال خیلی خیلی کم شده، مایه گرمی دل و روشنی چشم است. قدیمی‌ترین نشریه کودک و نوجوان در ایران در آستانه 68سالگی است. در ادامه از پیشینه و تعدادی از بزرگان ادبیات کودک و نوجوان که در «کیهان بچه‌ها» قلم زده‌اند، می‌خوانید.
از اولین شماره تا ایده ناب زنده‌یاد امیرحسین فردی
اولین شماره «کیهان بچه‌ها»، 6 دی ماه 1335 به سردبیری جعفر بدیعی منتشر شد. بدیعی صاحب‌امتیاز و سردبیر و عباس یمینی شریف، مشاور «کیهان بچه‌ها» بود. شعر، داستان‌های دنباله‌دار، قصه، خبر، مطالب علمی، جدول، داستان مصور و... از جمله مطالبی بودند که در این نشریه جا داشتند. «کیهان بچه‌ها» چندسال بعد از شروع فعالیت خود، الهام‌بخش بسیاری از مجله‌ها و نشریات ویژه کودکان و نوجوانان شد و از این‌نظر نشریه‌ای جریان‌ساز و تاثیرگذار به‌شمار می‌رود. عمده شهرت و محبوبیت «کیهان بچه‌ها» متعلق به دهه‌های شصت و هفتاد است. شاید بچه‌های این دو دهه خاطرات بیشتری از دیگر نسل‌ها با «کیهان بچه‌ها» داشته باشند. یکی از دلایل محبوبیت و شهرت «کیهان بچه‌ها» در آن روزگار به سردبیری امیرحسین فردی، نویسنده ادبیات داستانی برمی‌گردد که از سال 1361 به مدت 31 سال سکان هدایت این نشریه را به‌عهده داشت. امیرحسین فردی در دوران حضورش در «کیهان بچه‌ها» توانست نویسندگان و شاعران کودک و نوجوان را با هر سلیقه و تفکری دور هم جمع کند. حاصل این ایده ناب، خلق بسیاری از آثار فاخر ادبیات کودک و نوجوان بود. زنده‌یاد فردی در مصاحبه‌ای درباره این فراخوان گفته‌است:  «در سال 62 یا 63 در یک مصاحبه تلویزیونی گفتم که درِ «کیهان بچه‌ها» به روی همه هنرمندانی که به کودکان و نوجوانان علاقه دارند، باز است به یک شرط و آن این‎که آثار سالمی تولید شود و به درد بچه‌های امروز بخورد. پاسخ این فراخوان عجیب بود و ما با سیلی از شاعران و نویسندگان و تصویرگران مواجه شدیم و به هیچ‎کس پاسخ رد نمی‌دادیم. آثار رسیده در کیهان بچه‌ها نقد و بررسی می‌شد و تحریریه، حکم یک دانشکده را داشت». زنده‌یاد امیرحسین فردی تا آخرین سال حیاتش در «کیهان بچه‌ها» کار کرد و این نشریه دوست‌داشتنی و دیرینه را به بعدی‌ها سپرد.

اولین دستمزد شاعرِ «خوشا به حالت ای روستایی»
شاعر شعر معروف کتاب فارسی اول دبستان که با بیت «خوشا به حالت ای روستایی/ چه شاد و خرم چه باصفایی»، جعفر ابراهیمی شاهد، حدود سه دهه در نشریه «کیهان بچه‌ها» برای کودکان و نوجوانان شعر و داستان نوشت. جعفر ابراهیمی، متخلص به «شاهد» از بزرگان شعر کودک و نوجوان در ایران است و آثار متعددی در قالب‌های شعر، رمان و قصه برای کودکان و نوجوانان از او منتشر شده‌است؛ آثاری که تعداد قابل‌توجهی از آن‎ها جوایز گوناگونی ازجمله جایزه شعر شورای کتاب کودک، لوح زرین جشنواره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و جایزه کتاب سال را نصیب این شاعر و نویسنده کرده‌اند. جعفر ابراهیمی از اواخر دهه پنجاه تا دهه هفتاد با «کیهان بچه‌ها» همکاری کرد. او در مصاحبه‌ای در سال 1389 درباره اولین دستمزدهایش در «کیهان بچه‌ها» گفته‌است: «بابت اولین شعرم در سال 59، 150 تومان گرفتم. سال‌های بعد 200 و 300 که بعدها به هزار تومان رسید. تا چندسال پیش که هنوز شعر می‌دادم، 3هزار تومان بود. با این حال «کیهان بچه‌ها» روی پای خودش ایستاده و تنها نشریه‌ای است که بیش از 50 سال است که منتشر می‌شود».

نویسنده‌هایی که با «کیهان بچه‌ها» بزرگ شدند
یکی از نویسندگان برجسته ادبیات کودک و نوجوان که «کیهان بچه‌ها» عامل تشویق او به خواندن و نوشتن شد و بعدها فعالیتش را با «کیهان بچه‌ها» آغاز کرد، زنده‌یاد سوسن طاقدیس است. این نویسنده نامدار به گفته خودش با خواندن قصه‌ای در «کیهان بچه‌ها» در کودکی تحت تاثیر قرار گرفت و از همان دوران میل به نویسندگی در او شکل گرفت. طاقدیس کار حرفه‌ای خود را در سال 1360 با نوشتن داستان برای «کیهان بچه‌ها» آغاز کرد و اولین داستانی که از او منتشر شد، «بابای من دزد بود» نام داشت. از دیگر شاعران و نویسندگان نام‌آشنای ادبیات کودک و نوجوان، افسانه شعبان‌نژاد است که کارنامه پرباری دارد و موفق به کسب جوایز و افتخارات متعددی شده است. این شاعر توانمند همکاری با مجله «کیهان بچه‌ها» را از سال 1364 شروع کرد. شعبان‌نژاد در سال ۲۰۱۰ نامزد دریافت معتبرترین جایزه ادبی جهان در بخش کودک و نوجوانِ جایزه آسترید لیندگرن شد.
جمع خاطره‌سازها در قاب «کیهان بچه‌ها»
اگر بخواهیم از همه نویسندگان و شاعران بزرگ و شناخته‌شده‌ای که در سال‌های مختلف در «کیهان بچه‌ها» فعالیت می‌کردند، نام ببریم، فهرست نامشان طوماری بلندبالا خواهد شد؛ چهره‌هایی مانند فریدون عموزاده خلیلی، نویسنده و پژوهشگر و فعال فرهنگی، محسن مومنی شریف، نویسنده‌ای که در سال‌های گذشته مسئولیت اجرایی در حوزه فرهنگی هم عهده‌دار بوده، محمد میرکیانی، نویسنده مطرح داستان‌های نوجوان و استادِ بازنویسی‌های موفق برای کودک و نوجوان، اسدا... شعبانی، شاعر پیش‎کسوت ادبیات کودک و نوجوان و ناصر کشاورز، از شاعران نامدار شعر کودک و نوجوان از جمله افرادی هستند که سال‌های مختلفی از زندگی‌ حرفه‌ای‌شان را در «کیهان بچه‌ها» قلم زدند و برای بچه‌های چندین نسل خاطره‌های دوست‌داشتنی ساختند.