حراج میلیون دلاری مستطیل زرد و آبی

یکی از تابلوهای نقاشی «مارک روتکو» نقاش نامدار آمریکایی در حالی در حراجی پیش‌رو «ساتبیز» به مزایده گذاشته خواهد شد که انتظار می‌رود به قیمت ده‌ها میلیون دلار به فروش برسد.

یک تابلو نقاشی زرد و آبی اثر «مارک روتکو» درحالی در حراجی ماه نوامبر «ساتبیز» ارائه می‌شود که این یک فرصت کم‌نظیر برای خریداران آثار این نقاش اکسپرسیونیست انتزاعی در آسیا خواهد بود.

روتکو در ۱۹۲۸ اولین نمایشگاه گروهی و در ۱۹۳۳ نخستین نمایشگاه انفرادی اش را در نگارخانهٔ هنرهای معاصر نیویورک برگزار کرد.

روتکو در ۱۹۴۰ به همراه عده‌ای از هنرمندان نیویورکی، فدراسیون نقاشان و مجسمه‌سازان مدرن را تأسیس کرد که هدف آن‌ها جدا نگه‌داشتن هنر از تبلیغات و بهره‌برداری‌های سیاسی بود. او دلبسته فرم، رنگ و فضا بود و برخلاف دوستان هنرمندش به جای تأثیرپذیری از زندگی و محیط شهری، به اساطیر و کهن نمونه‌ها توجه می‌کرد.

برداشت او از اساطیر برداشتی کاملاً مدرن بود و با تفسیرهای اجتماعی او از شرایط جهان تطبیق می‌کرد. بعد به مطالعه آثار یونگ و فروید پرداخت و نظرات این دو متفکر و روان‌شناس بزرگ قرن، به ویژه در زمینهٔ ارتباط رؤیاها و کهن نمونه‌ها با ناخودآگاه جمعی برایش اهمیت بسیاری یافت و همین‌طور مطالعهٔ آثار نیچه به خصوص کتاب «زایش تراژدی»، تأثیر عمیقی بر کارهایش گذاشت.

از ابتدای دههٔ ۱۹۵۰ فرم‌های تخت و انتزاعی عموماً به صورت میدان‌های رنگی در کارهای روتکو ظاهر می‌شدند که به سمت سطوحی مستطیل شکل گرایش پیدا می‌کنند. آثار وی در این دوره عبارتند از مستطیل‌های دو تایی و سه تایی که بدون کنارهٔ قاطع در یک ارتباط عمودی به روی پس زمینه‌ای که سراسر بوم را دربر گرفته‌اند پدیدار می‌شوند.

هر چه به دههٔ ۶۰ نزدیک می‌شویم سطوح شکلی ساده‌تر و مستطیل‌های بزرگ رنگی حاکمیت بیشتری پیدا می‌کنند. در نمونهٔ بسیار متداول این آثار سه مستطیل رنگی در بالا و پایین و میانهٔ تابلو در پیشاپیش زمینه‌ای کمابیش هم رنگ ظاهر می‌شوند. این سه سطح در نگاه اول تصویری گنگ و انتزاعی از منظره‌ای در دور دست را تداعی می‌کنند که به ترتیب به جای آسمان، زمین و افق قرار دارند. البته این برداشت از کیفیت استعاری آن‌ها ناشی می‌شود و رنگ‌ها غالباً در تجسم آن‌ها دلالت آشکاری ندارد. همچنان که به اواخر دههٔ ۶۰ و سال‌های پایانی زندگی روتکو نزدیک می‌شویم دو تحول آشکار در ساختار این ترکیب به وقوع می‌پیوندد: نخست در تعداد مستطیل‌ها که از ۳ به ۲ و حتی یک مستطیل کاهش میابد و دوم رنگ‌های آن‌ها که به سوی فام‌های حزن‌انگیزتر و مشخصا تاریک‌تر متمایل می‌شود.

آثار سال‌های آخر روتکو به جز موارد خاص عمدتاً بنفش تیره، خاکستری و سیاه هستند. این تحول از یک طرف نشانهٔ اندوه فزاینده‌ای است که بر روح و روان هنرمند مستولی شده و از سوی دیگر بر کشف غنای رنگ‌های تیره و کیفیت عمیق فلسفی و دینی آن دلالت دارد. آخرین کارهای روتکو در سال ۱۹۶۹ ترکیب‌هایی هستند از سطوح وسیع سیاه در بالا و خاکستری در پایین که همچون آسمان در شبی ظلمانی حکایت از افسردگی عمیق او دارند.

تابلو نقاشی «بدون عنوان» (زرد و آبی) که در سال ۱۹۵۴ میلادی خلق شده است،‌ در حراج آثار هنر مدرن و معاصر هشتم نوامبر «ساتبیز» ارائه خواهد شد. این نقاشی نخستین تابلو نقاشی رنگ روغن «روتکو» محسوب می‌شود که در آسیا به حراج گذاشته می‌شود. کارشناسان ارزش تقریبی این نقاشی را بین ۳۰ الی ۴۵ میلیون دلار برآورد کرده‌اند.

البته این نخستین‌باری نخواهد بود که این تابلو نقاشی به مزایده گذاشته می‌شود. این نفاشی آبی و زرد که بر روی بومی با ارتفاع ۲.۴ و عرض ۱.۸ متر خلق شده است، در سال ۲۰۱۵ در حراجی «ساتبیز» واقع در نیویورک به قیمت ۴۶.۵ میلیون دلار فروخته شد. در آن زمان کارشناسان ارزش نقاشی را پیش از برگزاری حراجی بین ۴۰ الی ۶۰ میلیون دلار برآورد کردند.

«مارک روتکو»، نقاش انتزاعی نامدار آمریکایی در سال ۱۹۰۳ میلادی متولد شد. او از سال ۱۹۵۰ میلادی تا ۱۹۷۰ میلادی تابلوهای بزرگ انتزاعی را خلق کرد که بیانگر احساسات بشر بودند. او برای خلق نقاشی‌هایی در اشکال مختلف که اغلب آن‌ها مستطیل و مربع بودند، به شهرت رسید./ایرنا