جوابیه عبدالملکی و پاسخ خراسان

بسمه تعالی؛ مدیر مسئول محترم روزنامه خراسان؛ با سلام و احترام؛ در پاسخ به مطلب درج شده در صفحات اول و دوم آن روزنامه در تاریخ ۱۴۰۳٫۶٫۲۹ با تیتر «آقای عبدالملکی، آن وعده ها چه شد؟» و بر اساس ماده ۲۳ قانون مطبوعات مبنی بر این که هرگاه در مطبوعات مطالبی مشتمل بر توهین یا افترا یا خلاف واقع و یا انتقاد نسبت به شخص اعم از حقیقی یا حقوقی مشاهده شود، ذی‎نفع حق دارد پاسخ آن را ظرف یک‎ماه کتباً برای همان نشریه بفرستد و نشریه مزبور موظف است این گونه توضیحات و پاسخ ها را در یکی از دو شماره ای که پس از وصول پاسخ منتشر می شود، در همان صفحه و ستون و با همان حروف که اصل مطلب منتشر شده است مجانی به چاپ برساند، به شرط آن که جواب از دو برابر اصل تجاوز نکند و متضمن توهین و افترا به کسی نباشد، مقتضی است پاسخ ذیل با همان شرایط در روزنامه درج گردد. (عکس و تیتر در صفحه اول، نیمه بالا قسمت وسط و اصل مطلب در صفحه دوم نیمه بالا، قسمت وسط)

عملکرد موفق عبدالملکی در دولت مردمی آیت ا... شهید رئیسی
مقام معظم رهبری مدظله العالی در سخنرانی ۱۴ خردادماه امسال در حرم حضرت امام (ره) با گلایه از برخی رسانه ها که در زمان حیات رئیس جمهور شهید ایشان را تخریب و در ایام شهادت از ایشان تمجید کردند فرمودند: «دلم برای رئیسی سوخت.» اما چند هفته ای از شهادت این مرد بزرگ نگذشته که برخی از همین رسانه ها به رویه ماقبل شهادت ایشان بازگشتند و عملکرد ایشان و دولت شان را مجددا آماج حملات قرار دادند. یکی از محورهای کاری این رسانه ها تخریب مسئولین منصوب توسط این عزیز شهید بود، از جمله آقای دکتر عبدالملکی اولین وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی دولت سیزدهم و مشاور و نماینده ویژه رئیس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی.
حجت ا... عبدالملکی، متولد ۱۳۶۰، از اقتصاددانان برجسته و نخبه کشور در سن ۲۸ سالگی به درجه دکترای علوم اقتصادی و عضویت هیئت علمی با درجه استادیاری درآمد. او در سال ۱۳۹۵ و در سن ۳۵ سالگی به درجه دانشیاری ارتقا یافته و به عنوان یکی از جوان ترین اعضای هیئت علمی اقتصاد کشور با درجه دانشیاری معرفی شد. نظریات علمی اقتصادی او در قالب بیش از ۴۰ عنوان کتاب و مقاله و در بیش از ۵۰۰ سخنرانی داخلی و خارجی ارائه شده و به عنوان یکی از کارشناسان شاخص اقتصاد مقاومتی در ایران و خارج از کشور شناخته می شود.
دکتر عبدالملکی در دوره ۴ ساله مسئولیت به عنوان معاون اشتغال کمیته امداد امام خمینی(ره)، ضمن تحول و ارتقاء الگوی اشتغال زایی این نهاد توانست ایجاد بیش از ۱ میلیون شغل در این نهاد طی ۴ سال را مدیریت کند. او در شهریورماه ۱۳۹۹ با حکم مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به عضویت در هیئت امنای این نهاد ارتقا یافت. دکتر عبدالملکی به عنوان یکی از موفق ترین مدیران دولت سیزدهم شناخته می شود. با شکل گیری دولت مردمی سیزدهم آیت ا... شهید دکتر رئیسی به سبب دانش و تجربیات موفق دکتر عبدالملکی را به عنوان گزینه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به مجلس شورای اسلامی معرفی نمود که در نهایت با کسب اکثریت آراء به این سمت منصوب شد. دکتر عبدالملکی چهار کارویژه اصلی را بر اساس وظایف قانونی وزارت تعاون در دستور کار قرار داد: ۱-کار مردم 2- آتیه مردم ۳ -رفاه مردم و ۴- اموال مردم او مبتنی بر نظریه اقتصاد مقاومتی و با شناخت دقیق از شرایط جهان کشور و جامعه ۱۹ برنامه تحولی مهم را در قالب این ۴ کار ویژه اصلی تدوین کرده و در موضع اجرا قرار داد. به عنوان مثال در کار ویژه کار مردم و با رویکرد توسعه اشتغال آفرینی در کشور نظریه زیست بوم ملی اشتغال را مطرح نمود که تا پایان دولت سیزدهم مورد پیگیری جدی نظام اشتغال زایی کشور قرار گرفته و در نتیجه اجرای آن پایین ترین نرخ بیکاری طی ۳۰ سال گذشته در کشور رقم خورده و وعده رئیس جمهور شهید مبنی بر ایجاد ۱ میلیون شغل در سال محقق شد در چارچوب همین کارویژه اقدام اساسی و حائز اهمیت دیگر ایشان به عنوان رئیس شورای عالی کار، افزایش بی سابقه حداقل حقوق کارگران در سال ۱۴۰۱ به میزان ۵۷ درصد بود که منجر به یک جهش واقعی در معیشت خانواده بزرگ کارگران و بازنشستگان کارگری کشور شد؛ جامعه بزرگی که حدود ۶۵ درصد از کل جمعیت کشور را در بر می گیرد. با ابلاغ این مصوبه و با وجود خوشحالی وصف ناپذیر کارگران عزیز ایران و خرسندی رئیس جمهور شهید از تحقق یکی دیگر از وعده های دولت مردمی مبنی بر توجه ویژه به اقشار ضعیف، فشارها بر دولت و رئیس جمهور برای لغو این مصوبه با شدتی باورنکردنی افزایش یافت. طبقی از سرمایه سالاران از طریق معدودی نمایندگان خود در داخل دولت و به خصوص با به‎کارگیری جریان سیاسی مقابل دولت سیزدهم و با استفاده گسترده از ابزار رسانه فشار سنگینی را بر دولت و شخص رئیس جمهور شهید وارد نمودند تا این مصوبه را لغو نماید موضوعی که در نهایت طی یک هماهنگی بین دکتر عبدالملکی به عنوان وزیر کار و رئیس جمهور شهید برای کاهش فشارها و صیانت از این مصوبه به استعفای او از مسئولیت وزارت منتهی و در نتیجه آن داد و فریاد مخالفان حقوق کارگران خاموش شد. به رغم ادعای عده ای نا آگاه مبنی بر اخراج گسترده کارگران به سبب این افزایش دستمزد سال ۱۴۰۱ به یکی از بهترین سال های کشور به لحاظ اشتغال و پایین بودن تعدیل نیروی کار تبدیل شد. همچنین ادعای تورم شدید این تصمیم نیز با گزارش رئیس امور اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه مبنی بر محدود بودن اثرات تورمی این تصمیم به حدود ۳ درصد رد شد. رئیس جمهور شهید از این تصمیم دولت به عنوان یکی از افتخارات دولت مردمی سیزدهم یاد کردند. پس از استعفای دکتر عبدالملکی رئیس جمهور شهید بلافاصله و در همان روز ایشان را به سمت مشاور رئیس جمهور و با تعیین همترازی معادل مقامات بند ج ماده ۷۱ قانون خدمات کشوری همتراز وزیر منصوب نمودند. وی پس از چند ماه با تاکید رئیس جمهور شهید و حکم وزیر امور اقتصادی و دارایی، به عنوان دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی منصوب شد.
دوره مدیریت دکتر عبدالملکی در شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی تا کنون کمی کمتر از دو سال به یکی از دوره های درخشان پیشرفت در این مناطق تبدیل شد. وی بر اساس بند ۱۱ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در شعار راهبردی را برای این مناطق تعریف نمود: «بهشت سرمایه گذاری و تیم ملی اقتصاد بین الملل جمهوری اسلامی ایران او معتقد بود مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران با دارا بودن پنج ویژگی همزمان شامل ۱. پایین بودن هزینه تولید 2. زیر ساخت های توسعه یافته 3. دسترسی مناسب به بازار ۴. سهولت کسب و کار و ۵. معافیت های مالیاتی و گمرکی بهشت سرمایه گذاری هستند و مشکل اصلی در مسیر جهش سرمایه گذاری در این مناطق ضعف در معرفی این فرصت ها به سرمایه گذاران داخلی و خارجی بوده است. به همین منظور طی سال 1402 و سه ماهه اول ۱۴۰۳ بیش از ۱۲۰۰ بسته سرمایه گذاری (شامل مطالعات امکان سنجی اولیه تامین زمین و زیرساخت ها و صدور مجوزهای بی نام به ارزش بیش از ۱۱۰۰ همت (۲۴ میلیارد یورو) طراحی و از طریق ۱۲ رویداد داخلی و خارجی و رسانه های مختلف داخلی و خارجی و در تعامل با سرمایه گذاران داخلی و خارجی و مسئولین اقتصادی کشورهای مختلف به اطلاع سرمایه گذاران ایرانی و غیرایرانی رسید که ما حصل آن در سال 1402 رشد ۴٫۲ برابری تقاضا برای سرمایه گذاری در این مناطق رشد حدود ۳ برابری سرمایه گذاری محقق شده و رشد ۷٫۵ برابری طرح های سرمایه گذاری جدید آغاز شده در این مناطق شد. در همین دوره تراز تجاری مناطق آزاد مثبت شد و با اجرای برنامه مقررات زدایی و تقویت سامانه های سرمایه گذاری شاخص سهولت کسب و کار در این مناطق بهبود یافت. عملکرد این مناطق طی سال های دولت سیزدهم در گزارش مفصلی با عنوان «روایت مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در دولت سیزدهم و مسیر آینده» تدوین شده که در وب‎سایت دبیرخانه شورای عالی به نشانی freena.ir موجود و قابل دانلود است. این گزارش برای مسئولین دولتی و متولیان امر در سایر قوا نیز ارسال شده است.
در خصوص برنامه جهش سرمایه گذاری در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در برخی رسانه ها از جمله روزنامه خراسان، (مورخ ۱۴۰۳٫۶٫۲۹) مطلبی مبنی بر وعده عبدالملکی برای سرمایه گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری امارات در مناطق آزاد ایران مطرح شده که شرح تفصیلی موضوع در خبرگزاری ایرنا (مورخ ۱۴۰۲٫۵٫۱۱) با عنوان اعلام آمادگی سرمایه گذاران خارجی برای سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران منتشر شده است.
بر این اساس آن چه در گفت وگوی رسانه ای مطرح شده اعلام آمادگی سرمایه گذاران خارجی از جمله اتاق سرمایه گذاران خارجی امارات متحده عربی برای سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران است؛ موضوعی که البته طبق گفته دکتر عبدالملکی در همان برنامه رسانه ای مستلزم ایجاد بستر لازم در داخل و رفع موانع موجود است. در واقع دبیر شورای عالی مناطق آزاد با بیان اعلام آمادگی سرمایه گذاران خارجی برای حضور گسترده در مناطق آزاد ضرورت ایجاد بسترها و رفع موانع را مطرح کرده اند موضوعی که البته وعده نبوده، بلکه تاکید بر ضرورت بسترسازی و رفع موانعی بوده که اولا زمان بر بوده و ثانیا بخش زیادی از آن ها خارج از اختیارات دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد بوده و به اهتمام همه دستگاه های هر دو کشور نیاز دارد، از جمله امضای معاهده سرمایه گذاری دوجانبه (BIT) بین ایران و امارات که در دولت سیزدهم توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت امور خارجی مورد پیگیری جدی قرار گرفت اما با توجه به شهادت رئیس جمهور عزیز و پایان دولت سیزدهم حصول نتیجه نهایی و امضای آن به پیگیری موضوع در دوره دولت چهاردهم موکول شد.

پاسخ «خراسان» به جوابیه عبدالملکی
متن پاسخ آقای عبدالملکی درواقع تاییدیه‌ای است بر گزارش خراسان در نقد شیوه گزینش در پست‌های مدیریتی کشور و ارائه وعده های ناشدنی از سوی برخی مدیران؛ ایشان نکاتی را توضیح داده‌اند که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت اما مهم ترین بخش پاسخ ایشان آن است که خود پذیرفته‌اند سخن گفتن از 100 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری درواقع «وعده نبوده بلکه تاکید بر ضرورت بسترسازی و رفع موانع بوده ...» حال این که سیاق آن جملات آقای عبدالملکی در تیرماه 1402 واضح و مبرهن است و قابل تکذیب شدن نیست که از نحوه بیان ایشان تلاش برای جذب کامل اعداد وعده شده از سوی سرمایه گذاران اماراتی، چینی و حتی سایر کشورها برداشت می شود.
لازم به توضیح است که ما قصد داشتیم تا نشان دهیم که مدیرانی در این کشور وجود داشته و دارند که وعده‌های نشدنی می‌دهند و حالا آقای عبدالملکی این گزاره را به صورت مصداقی تایید کرده‌اند. در تیر 1402 آن جملات را گفته و در مهر 1403 این جملات را بیان می‌کنند. اتفاقا در همان متن توضیح دادیم که این دسته از مدیران وقتی زمان می‌گذرد و وعده ناشدنی‌شان به نتیجه نمی‌رسد، رو به توجیه و بهانه‌جویی می‌آورند. این گزاره ما را هم می‌توانید در پاراگراف آخر جوابیه‌ ایشان ملاحظه بفرمایید. خلاصه این که از ایشان تشکر می‌کنیم که با پاسخ خود، مصداقی ارزشمند از آنچه نوشته بودیم را مهیا نمودند. البته خوشحالیم که ایشان برای آینده وعده‌های جدید ندادند و امید به حضور در مناصب دولتی ندارند. اما بیایید به گزاره‌های ایشان به صورت جزئی بپردازیم.

ادعای غیرقابل راستی آزمایی عبدالملکی درباره شهید رئیسی
آقای عبدالملکی در این نوشتار سعی داشتند تا خود را به شهید عزیز، رئیس جمهور فقیدمان منتسب نمایند و سپس با سوءاستفاده واضح از بیان رهبر معظم انقلاب درباره آن شهید، برای خود اعتباری به دست آورد. حال این که اساسا عبارت «دلم سوخت» ایشان هیچ ارتباطی با آقای عبدالملکی و عملکرد ایشان نداشته و ندارد و اتفاقا ایشان به عنوان کسی که با تایید شهید رئیسی یک مرحله از قطار دولت پیاده شدند، امکان بهره‌برداری از این عبارت را ندارد. فارغ از این ادعای غیرقابل راستی آزمایی که ایشان کناره گیری خود از وزارت کار را در هماهنگی با شخص شهید رئیسی عنوان کرده اند، تلاش ایشان برای الصاق خود و عملکرد خود به آن شهید بزرگوار دور از اخلاق است. به ویژه این که آن شهید عزیز در قید حیات نیستند تا این ادعا را بتوان راستی آزمایی کرد.

ادعایی به قیمت تخریب شهید رئیسی!
ایشان در بخش دیگری از جوابیه خود تلویحا شهید رئیسی را به کوتاه آمدن درمقابل فشار سرمایه‌داران معرفی کرده است. اگرچه در متن پاسخ آمده که ایشان استعفای خود را با شهید رئیسی هماهنگ کردند تا «فشارها کاهش یابد» و «صیانت از مصوبه» مربوطه به کارگران انجام شود، اما آیا باید بپذیریم که آن عزیز تا این حد ضعیف بودند که درمقابل فشارها حاضر به حذف یکی از اعضای تیم خودشان شوند؟ یا باید این طور ببینیم که ایشان از آن مصوبه و نتایج عملکرد ایشان در وزارتخانه مذکور چندان راضی نبودند که اخراج آقای عبدالملکی را به صلاح دیدند؟ ما معتقدیم که آن شهید عزیز در مقابله با رانت‎خواران و سرمایه‌سالاران هیچ کوتاه نمی‌آمدند. پس پاسخ سوال واضح است و باید از آقای عبدالملکی پرسید که از چه رو، روبه تخریب وجهه شهید جمهور آورده‌اند؟ ضمن این که سخنگوی دولت در همان زمان در پاسخ به برخی شایعات در همین زمینه گفته بود «از آقای عبدالملکی نپرسیدم دلیل استعفایش چه بوده ولی قطعا هر کس در این دولت با فساد مبارزه کند، مدال می‌گیرد.» این جملات نشان از آن دارد که موضوع عمیق‌تر از آن چیزی است که آقای عبدالملکی سعی دارد آن را بازنمایی کند.

آمار مناطق آزاد در تضاد با آمار رسمی گمرک
فارغ از این موضوعات به ادعاهای مطرح شده در پاسخ ایشان می پردازیم. به عنوان مثال آقای عبدالملکی در جوابیه مدعی تراز تجاری مثبت در مناطق آزاد و ویژه شده است و به گزارشی که تحت عنوان «روایت مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در دولت سیزدهم و مسیر آینده» در وب‎سایت دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه به نشانی freena.ir منتشر شده استناد کرده است. در صفحه 313 این گزارش تراز تجاری مناطق آزاد مثبت 106 میلیون یورو اعلام شده که با آمار گمرک تفاوت جدی دارد. البته در صفحه بعد سعی شده با توضیحاتی دلایل این تفاوت تشریح شود و آمار مرجع تخصصی تجارت خارجی کشور را زیر سوال برده است. این در حالی است که گزارش گمرک از تجارت خارجی کشور تفاوت فاحشی با روایت دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و شخص آقای عبدالملکی دارد و نشان می دهد که واردات از مناطق آزاد در سال گذشته 4 میلیارد و 470 میلیون دلار و صادرات از این مناطق فقط 909 میلیون دلار بود که تراز تجاری منفی 3.5 میلیارد دلار در سال گذشته را نشان می دهد.

اشتغال به قبل از کرونا برنگشت
در بخش دیگری از گزارش ماحصل اشتغال در دوره وزارت کار ایشان را تحقق یک میلیون شغل در سال عنوان کرده است و با استناد به همین آمار خود را موفق جلوه داده است. این در حالی است که مهم ترین متغیر در اشتغال نیمه دوم 1400 و سال 1401، خروج اقتصاد از تبعات کرونا بود. چنان که میزان شاغلان کشور در پاییز 98 (فصل قبل از شیوع کرونا) 24 میلیون و 446 هزار نفر بود و در پاییز 1401 به 24 میلیون و 70 هزار نفر رسید که نشان می دهد اشتغال ایجاد شده در دوره آقای عبدالملکی کفاف اشتغال از دست رفته دوران کرونا را نداده است واز سوی دیگر به نظر می رسد اشتغال‎زایی این دوران به واسطه خروج اقتصاد از شرایط کرونایی بوده است نه اقدامات و برنامه ریزی های وزارت کار.
در هر حال مرور اظهارات و توئیت های آقای عبدالملکی در سال های اخیر نشان می دهد که ایشان سعی داشته است با تکیه بر شاذگویی و حرف های بزرگ، ظهور و بروز رسانه ای جدی تری داشته باشد اما در نهایت باید بداند که حرف ها و ادعاهای بزرگ پاسخگویی بزرگ هم می خواهد. پیشنهاد می کنیم به جای این که در قالب جوابیه خود را «اقتصاددان نخبه و برجسته کشور» بخوانند در عمل با تعامل بیشتر با نخبگان دانشگاهی در حوزه اقتصاد، به دنبال حرف های علمی تر و در مسند اجرا به دنبال حرف های اجرایی تر و شدنی تر باشند.