رجوع جهانی به پژوهش‌های ایرانی

صادق غفوریان-روزنامه خراسان/ در تازه ترین به روزرسانی جهانی عملکرد پژوهشگران پراستناد 2 درصد برتر جهان، سهم ایران در این فهرست افزایش یافته است. رئیس مؤسسه ISC اعلام کرد: تازه ترین به روزرسانی پایگاه اسکوپوس در مهر ماه ۱۴۰۳ (سپتامبر ۲۰۲۴) منتشر شده است. این فهرست، عملکرد استنادی نویسندگان را به ازای بروندادهای پژوهشی منتشر شده آنان در بازه زمانی ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۳ در ۲۲ حوزه موضوعی اصلی و ۱۷۴ حوزه فرعی تحلیل کرده و بر این اساس، نویسندگانی را که در زمره پژوهشگران پراستناد 2 درصد برتر جهان قرار گرفته اند، معرفی کرده که شمار پژوهشگران پراستناد ایرانی در این پایگاه روندی رو به رشد داشته است.

روند رشد چگونه بود؟
بر اساس گزارش پایگاه اسکوپوس، در فهرست منتشر شده بر اساس عملکرد استنادی یک ساله در سال ۲۰۲۳، تعداد ۲۳۲۷ پژوهشگر  و بر اساس دوران خدمت ۱۰۲۱ پژوهشگر با وابستگی سازمانی جمهوری اسلامی ایران  به ترتیب در میان تعداد کل ۲۲۳۱۵۲ و ۲۱۷۰۹۷ پژوهشگر بین‌المللی حضور دارند. این رقم در مقایسه با سال قبل که رقم 870 پژوهشگر را نشان می دهد، رشدی به تعداد 151پژوهشگر در این فهرست را پیش روی ما قرار می دهد.
رتبه اول در تعداد پژوهشگران پراستناد ​​​​​​​آن چه از این آمارهای بین المللی بر می آید، ایران رتبه نخست را به لحاظ تعداد پژوهشگران پراستناد 2 درصد برتر در میان کشورهای اسلامی به خود اختصاص داده است و کشورهای عربستان و ترکیه به ترتیب در رتبه های دوم و سوم قرار دارند.
 رتبه دوم در میزان استناد به پژوهش ها
اما جایگاه ایران در تعداد استناد به پژوهش های ایرانی در آمار کشورهای اسلامی چگونه است؟ بر اساس گزارش موسسه ISC، ایران رتبه دوم را از لحاظ تعداد پژوهشگران پراستناد 2 درصد برتر در میان کشورهای اسلامی  بعد از کشور ترکیه به خود اختصاص داده است و عربستان در رتبه  سوم قرار دارد.
 وزارت علوم بیشترین سهم در استنادات علمی
در میان دسته بندی نهادهای علمی و فناوری، وضعیت کلی پژوهشگران پراستناد ایرانی براساس وابستگی سازمانی در عملکرد استنادی یک ساله، نشان می دهد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بیشترین سهم را از پژوهشگران پراستناد ایرانی (37/50درصد) به خود اختصاص داده است. پس از وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد بیشترین مقالات پراستناد را در این فهرست دارا هستند.طبق گفته دکتر احمد فاضل زاده رئیس مؤسسه IS، چهار حوزه موضوعی پزشکی بالینی، شیمی، مهندسی و فناوری های راهبردی (هوش مصنوعی، نانو، فرایندهای ساخت پیشرفته و...) به ترتیب رتبه های یک تا چهار را در میان رشته های موضوعی به لحاظ فراوانی پژوهشگران پراستناد کسب کرده اند.