رخت نو بر تن شاهکارهای معاصر

الهه آرانیان-روزنامه خراسان/کتاب‌ها هم مانند هر پدیده‌ای مشمول گذر زمان می‌شوند و ممکن است در طول زمان اتفاقات مختلفی برایشان بیفتد؛ مثلا این‌که با استقبال مخاطب روبه‌رو شوند و تا سال‌های سال تجدیدچاپ شوند، یا این‌که مخاطب روی خوشی به آن ها نشان ندهد و به جز چند چاپ اول، دیگر منتشر نشوند. اتفاق سوم هم این است که ناشر نخستین به هر علتی دیگر آن کتاب را چاپ نکند و امتیاز نشر کتاب را به ناشر دیگری واگذاری کند و ناشر بعدی به کتاب رنگ و لعابی جدید ببخشد و آن را با رختی تازه راهی بازار کند. این اتفاقی است که برای خیلی از کتاب‌ها، از جمله آثار داستانی و ادبی می‌افتد. رخدادی که می‌تواند مخاطب را دوباره متوجه آثاری کند که سال‌ها از انتشارشان می‌گذرد، اما فراموش شده‌اند، دیگر تجدیدچاپ نشده‌اند یا با وجود گذشت سال‌ها از انتشارشان، طراحی جلد و کاغذشان قدیمی مانده و به‌روز نشده‌است. اولین روزهای مهرماه امسال خبر رسید که امتیاز نشر کتاب‌های زنده‌یاد نادر ابراهیمی از انتشارات «روزبهان» به انتشارات امیرکبیر واگذار شد. در ادامه جزئیات بیشتری از این واگذاری نوشته‌ایم. همچنین از آثار چند نویسنده سرشناس ایرانی از جمله سیمین دانشور، محمود دولت‌آبادی، هوشنگ مرادی کرمانی و بهاءالدین خرمشاهی که امتیاز چاپ تعدادی از آثارشان به ناشری دیگر واگذار شده و با رنگ و لعابی تازه منتشر می‌شوند، یاد کرده‌ایم.
فروش امتیاز کتاب‌های نادر ابراهیمی به امیرکبیر
کتاب‌های نادر ابراهیمی، نویسنده برجسته ایرانی را در سال‌های اخیر انتشارات روزبهان منتشر می‌کرد. از مهر ماه امسال خبر رسید که امتیاز همه کتاب‌های این نویسنده با رضایت خانواده‌اش از نشر روزبهان به امیرکبیر منتقل شده‌است. مجدالدین معلمی، مدیرعامل بنیاد کتاب و سرپرست انتشارات امیرکبیر، در توضیح این واگذاری به ایبنا گفته ‌است: «طبق قراردادی که با روزبهان بستیم، امتیاز تمامی کتاب‌های زنده‌یاد نادر ابراهیمی به امیرکبیر منتقل شد و با جلب رضایت خانواده ایشان، میزبانی چهل اثر از آن مرحوم بر عهده امیرکبیر قرار گرفت. با توجه به کشش بازار، برخی از کتاب‌ها کمتر دیده و خوانده شده‌اند. برای مثال، برخی از آثار مرحوم ابراهیمی، مانند «آتش بدون دود»، «یک عاشقانۀ آرام»، «چهل نامه به همسرم»، «ابن‌مشغله» و «ابوالمشاغل»، به‌دلیل پرمخاطب بودن، بسیار چاپ شده و مورد توجه بوده است. اما تعدادی از کتاب‌ها هم هستند که کمتر با عنایت اهالی فرهنگ مواجه بوده‌اند. در این میان، چهار کتاب از مجموعه آثار این نویسنده، تنها یک‌بار در ابتدای انقلاب چاپ شده‌اند. این مژده را به علاقه‌مندان حوزه ادبیات می‌دهیم که آن چهار اثر را نیز به‌زودی منتشر خواهیم کرد و در اختیار مخاطبان قرار خواهیم داد».
​دعوا بر سرِ چاپ جدید میراث ادبی سیمین
مرداد ماه امسال خبر رسید که انتشارات گستره رمان «سووشون»، نوشته سیمین دانشور را منتشر کرده‌است. در حالی‌که ناشر پیشین این کتاب انتشارات خوارزمی بوده‌است. همین باعث شد که انتشارات خوارزمی اطلاعیه‌ای صادر کند مبنی بر این‌که انتشار آثار این انتشارات از سوی افراد سودجو در دادگاه و مراجع قضایی پیگیری خواهد شد. از طرفی در صفحه نخست چاپ جدید «سووشون» این‌طور نوشته شده‌است: «این کتاب پیش از این بارها توسط انتشاراتی دیگر منتشر شده است و در پی انعقاد قرارداد جدید بین صاحب اثر و این انتشارات، چاپ جدید آن توسط این موسسه(گستره) منتشر می‌شود. درخور ذکر است که متن کتاب هیچ‌گونه تغییری نسبت به چاپ‌های قبلی ندارد و فقط ویرایش و صفحه‌آرایی آن به‌روز شده و برای برخی واژه‌ها پانویس اضافه شده است». چند روز بعد، مجید طالقانی، مدیر نشر گستره که پیش از این در نشر خوارزمی سمت داشته و سهامدار بوده، در مصاحبه با تسنیم گفت: «مرحوم سیمین دانشور حق و حقوقش را به دخترخوانده‌ یا همان خواهرزاده‌اش، لیلی ریاحی واگذار کرده بود،. بعد از فوت مرحوم ریاحی طبق قانون وصی او پسرش، سیاوش خلاقی است،‌ که سال گذشته تمام حق و حقوق انتشار کتاب‌های مرحوم دانشور را به نشر گستره واگذار کرد. سیاوش خلاقی در این خصوص شکایتی را علیه انتشارات خوارزمی تنظیم کرده است. به موجب این شکایت انتشارات خوارزمی طبق قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان تا 50 سال پس از انتشار کتاب می‌توانسته نسبت به انتشار آن اقدام کند و بعد از آن حقوق نشر کتاب متعلق به ورثه و وصی است». نشر گستره در جدیدترین فعالیتش، رمان «جزیره سرگردانی»، دیگر کتاب سیمین دانشور را هم با طرح جلد جدید منتشر کرده‌است.
تغییر چهره کتاب‌های دولت‌آبادی، مرادی کرمانی و خرمشاهی
از  دیگر نویسنده‌های بزرگ معاصر که آثارشان پس از چندسال از انتشار چاپ‌های نخستین، ظاهری تازه و دلپذیر پیدا کردند، هوشنگ مرادی کرمانی است. از این نویسنده که از دهه‌های چهل و پنجاه اولین داستان‌هایش را منتشر کرده و تا سال اواخر دهه نود مشغول نویسندگی بوده، آثار متعددی به‌جا مانده‌است. نخستین مجموعه داستان‌های مرادی کرمانی مانند «چکمه»، «قصه‌های مجید»، «بچه‌های قالیبافخانه» و «نخل» را ابتدا ناشرانی ازجمله «بامداد» و «سحاب» به چاپ رساندند و از دهه هفتاد تاکنون انتشارات معین چاپ آثار این نویسنده سرشناس را به‌عهده دارد. این ناشر بعد از چند تجدیدچاپ، طرح جلد و ظاهر کتاب‌ها را نونوار می‌کند. دو رمان مهم و تاثیرگذار محمود دولت‌آبادی به نام‌های «کلیدر» و «جای خالی سلوچ» هم در طول سال‌های گذشته ناشران متعددی داشته‌اند تا به طرح جلد و ظاهر امروزی‌شان رسیده‌اند. «کلیدر» را ابتدا نشر پارسی به چاپ رسانده و حالا انتشارات فرهنگ معاصر آن را منتشر می‌کند. «جای خالی سلوچ» از سال 1358 ناشران متعددی از جمله نشر آگاه، نشر نو، نشر پارسی، نشر جاویدان و نشر فرهنگ معاصر به خود دیده تا امروز که ناشر آن چشمه است. دو اثر مهم و تاثیرگذار استاد بهاءالدین خرمشاهی در حوزه حافظ‌پژوهی به نام‌های «حافظ‌نامه» و «ذهن و زبان حافظ» نیز از جمله آثاری هستند که در طول زمان ناشران مختلفی داشته‌اند. «حافظ‌نامه» را در ابتدا انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات سروش با همکاری هم چاپ می‌کردند و حالا تنها انتشارت علمی و فرهنگی ناشر این کتاب است. «ذهن و زبان حافظ» را در ابتدا نشر نو منتشر می‌کرد، اما چاپ ششم آن را انتشارات ناهید در سال 1379 به چاپ رساند و تا امروز عهده‌دار انتشار آن است.