آتش زدن درخت هزار ساله برای کاشتن یک مشت گندم بیشتر!

فرهنگ‌سازی در خصوص اهمیت به محیط زیست و جنگل‌ها یکی از مواردی است که باید در خانواده نهادینه شود تا سبک زندگی مجموعه‌ای از رفتارهای درست فردی و اجتماعی این عنصر تشکیل دهنده جامعه شود.
گودرز عزیزی یکی از انسان‌های شریف و زحمت‌کشی است که در حیطه زندگی خود گام را فراتر نهاده و دغدغه زیست محیطی‌اش را به اولویتی جدی بدل کرده است. او با دستانی خالی و بدون حمایت کاشت نهال‌های بلوط را در بخشی از زاگرس آغاز کرد. به کوتاه زمانی، بسیاری از هم روستاییان و از آن پس اهالی فرهنگ و هنر به مدد او آمدند و حالا، درختان بخش قابل توجهی از منطقه کوهستانی دالاهو، فرزندان ایشانند. به همین بهانه گفتگویی با او انجام دادیم که در ادامه بخش پایانی آن پیش روی شما قرار می‌گیرد:

چرا برخی از خانواده‌ها اهمیتی به محیط زیست نمی‌دهند؟

برخی از افراد در منطقه ما برای این که یک مشت گندم اضافه‌تر بکارند، درخت هزار ساله را از ریشه در می‌آورند یا می‌سوزانند. دلیل دیگر آتش‌سوزی‌ها در این منطقه این است که در برخی از موارد یک روستا با روستای دیگر درگیر می‌شود، برای این که روستای مقابلش علفی برای گوسفندان‌ خود نداشته باشند، از روستای دیگر می‌روند جنگل‌های اطراف روستای مورد نظر را آتش می‌زند. در منطقه زاگرس بیشتر تخریب جنگل برای کشاورزی است.

همه می‌دانند که مردم منطقه دالاهو دوستدار طبیعت هستند. بنابراین اگر کسانی بخواهد به طبیعت آسیبی بزند، مردم این منطقه با آن‌ها درگیر می‌شوند. من خیلی کم دیدم که مسافر ی بخواهد درخت را آتش بزند. ممکن است اتفاق افتاده باشد اما تعداد آن بسیار کم بوده است.

نظر شما در مقابل افرادی که به راحتی محیط زیست را تخریب می‌کنند باید چه واکنش داشته باشیم. آیا تاکنون به چنین موردی برخورد کردید؟ واکنش شما در مقابل آن‌ها چی بود؟

در نزدیکی ما حدود ۱۳ تا ۱۴ روستا وجود دارد. اگر کسی بخواهد در دالاهو پرنده شکار کند، در هر روستایی که باشد، فورا اهالی آن روستا با من تماس گرفته و خبر این کار را می‌دهند. من هم با دوستانم به آنجا رفته، طرف را پیدا می‌کنیم یا تحویل محیط زیست‌اش می‌دهیم، اگر پرنده‌ای هم گرفته باشد آن را رها می‌کنیم، بعد هم به او تذکر می‌دهیم. این که اگر دوباره بخواهد در اینجا شکار کند، برخورد خیلی بدی با او می‌شود. در دالاهو کسی شکار نمی‌کند ممکن است از شهرستان‌های دیگر باشند.

در این منطقه مردم ما را می‌شناسند هر جایی آتش سوزی باشد، مردم منطقه فورا با ما تماس می‌گیرند. در هر شرایطی که باشیم مجبور می‌شویم کارمان را ول کرده و آتش را مهار می‌کنیم.

کار شما با کاشتن نهال شروع شد ولی الان اگر اتفاقی بیافتد و آتش سوزی شود. شما پیش قدم هستید. چه حسی باعث این کار می‌شود؟

وقتی من یک بلوطی را می‌کارم  که رشد سالانه آن سه تا چهار سانت است و بعد از چندین سال هنوز یک متر هم نشده است. برای همین بلوط‌های کهن سال خیلی برایم با ارزش‌تر هستند. بلوط‌هایی که بیش از ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ سال عمر دارند. هر کسی هم جای من باشد تمام تلاشش را می‌کند. چه قدر سختی می‌کشم تا یک درخت بلوط را احیا کنم. درخت بلوط ارزشش خیلی زیاد است. ما وظیفه داریم از آن‌ها برای نسل‌های آینده‌مان نگهداری کنیم. درختانی که در یک جای خشک  یا از دل سنگ‌ها جوانه‌می زنند و به آبیاری هم نیاز ندارند. یا بنه‌های کوهی که احیا کردم بیشتر آن‌ها از دل سنگ جوانه می‌زنند خیلی سخت جان هستند. چوب شان هم مثل آهن سخت است.

الان نسبت به چند سال پیش که دست تنها شروع کردید، چقدر کارتان پیشرفت کرده و توسعه یافته است؟

قبلا که خیلی سخت بود، کارگری می‌کردم تا هزینه نهال‌ها را تامین کنم. بعد کم کم زمین کشاورزی اجاره کردیم و روی آن‌ها کشاورزی می‌کنیم. بنابراین زمان بیشتری را می‌توانم برای جنگل‌ها و درختان بلوط بگذارم. الان بیشتر وقت من بعد از برداشت محصول کشاورزی مال طبیعت است. برخی از افراد می‌خواهند برایشان و به اسم‌شان درخت بکارم هزینه درخت را می‌دهد چیزی که ضروری نیست. هر کسی در توان خودش داشته باشد می‌دهد و هر کسی هم نداشته باشد. هزینه‌ای پرداخت نمی‌کند. با کمک درآمدهایی که از این طریق بدست می آورم ، می‌توانم که تجهیزاتی مورد نیاز برای کاشت درخت یا مهار آتش را بخرم. 

بنام اکثر هنرمندان برجسته کشورمان نهال کاشته‌اید و شناسنامه‌دار کرده‌اید. در این خصوص توضیح دهید و آیا حمایتی هم از جانب آن‌ها شده است؟

حمایت مالی نکردند. فقط باعث شدند که کار من بیشتر دیده شود. و مردم بیشتری هم وابسته طبیعت شوند. فقط برای کار من تبلیغات کردند. مثلا خانم آناهیتا همتی همیشه از کارهای ما حمایت می‌کند و کارهای ما را به اشتراک می گذارد. حتی حضوری هم آمدند کارهای ما را دیدند.

در این مقطع با چه مشکلاتی مواجه هستید و آیا نهاد یا ارگانی در این مورد به شما کمک یا مشاوره می‌دهد؟

زیر نظر هیچ ارگانی نیستم و تا الان هم هیچ حمایتی از من نکردند. تا چند وقت پیش با آن‌ها در ارتباط بودم چون کاری برایمان نمی‌کردند، الان دیگر ارتباطی نه با محیط زیست و نه با منابع طبیعی ندارم. تنها حمایت من مردم کنارم و شهرهای دیگر هستند.

حرفتان با مردم چه دوستداران طبیعت و محیط زیست و چه آن‌ها که در حفظ آن کم اهمیت هستند، چیست؟

به نظر من ارزش یک بلوط یا بنه کوهی خیلی زیاد است. مثلا ما در این منطقه درختی به نام ملهب داشتیم. الان در دالاهو  این درخت وجود ندارد و نسلش منقرض شده‌ است. خیلی سختی کشیدم تا توانستم ۲۰ عدد از این درخت را احیا کنم. این درختان توسط مردم نابود شده است، چون از پوستش برای مصارف دارویی استفاده می‌کردند. 

برخی افراد، در طبیعت آتش روشن کرده و بعد از تمام شدن کارشان آتش را رها می‌کنند. خواهش‌ام این است که وقتی کارشان تمام شد. روی آتش یا آب بپاشند یا از خاک‌های کنارش روی آن بریزند. یک جرقه این آتش باعث می‌شود جنگلی نابود شده و در کنار آن حیواناتی که در این جنگل زندگی می‌کنند، هم نابود شوند. چه قدر لاک پشت در این آتش سوزی‌ها سوختند. اگر مردم این کار را ادامه دهند و درختان با آتش سوزی از بین بروند برای سال‌های آینده دیگر درخت بلوطی نخواهیم داشت.