مهتاب» به ماه می‌رود

 آژانس فضایی اروپا(ESA) در حال ایجاد زیرساخت برای پشتیبانی از اکتشاف ماه است. این آژانس «برنامه خدمات ارتباطات و ناوبری ماه مهتاب»(LCNS) را در کنگره بین‌المللی فضانوردی با هدف ارائه خدمات برای بیش از ۴۰۰ ماموریت برنامه‌ریزی شده ماه توسط آژانس‌های فضایی و شرکت‌های خصوصی در دو دهه آینده معرفی کرد. «مهتاب» یک صورت فلکی متشکل از پنج ماهواره ماه خواهد بود که با همکاری هم، فرودهای دقیق و مستقل و تحرک سطحی را در سطح کره ماه ممکن می‌کنند و در عین حال، ارتباطات و انتقال داده با سرعت بالا را در طول تقریباً ۴۰۰ هزار کیلومتر بین زمین و ماه تسهیل می‌کنند.

بر همین اساس، اولین ماهواره از این مجموعه موسوم به «لونار پث‌فایندر»(Lunar Pathfinder) به معنای «رهیاب قمری» در سال ۲۰۲۶ به پرواز در خواهد آمد تا خدمات مربوط به کاوش و اکتشاف در کره ماه را در سال ۲۰۲۸ تسهیل کند.

جوزف اشباخر(Josef Aschbacher)، مدیر کل آژانس فضایی اروپا در مراسم معرفی «مهتاب» در میلان، گفت: آژانس فضایی اروپا در حال برداشتن گامی مهم در حمایت از بازار تجاری آینده ماه و همچنین مأموریت‌های جاری و آینده در این قمر است.

اولین گام، پرتاب ماهواره «رهیاب قمری» در سال ۲۰۲۶ است که یک ماهواره رله ارتباطی پیش‌ساز است که توسط شرکت ساری(Surrey Satellite Technology) ساخته شده است. قرار است خدمات اولیه برنامه «مهتاب» تا پایان سال ۲۰۲۸ آغاز شود و این سامانه تا سال ۲۰۳۰ به طور کامل عملیاتی شود. «مهتاب» پوشش قطب جنوب ماه را که به دلیل شرایط نوری منحصر به فرد و مفید و چشم‌انداز یخ‌آب ذخیره شده در دهانه‌های دائمی سایه‌دار خود شناخته شده است و کانون ماموریت‌های بسیاری است، در اولویت قرار می‌دهد. هدف برنامه آرتمیس(Artemis) به رهبری ناسا، بازگرداندن فضانوردان به کره ماه در سال‌های آینده و ایجاد حضوری پایدار در آنجاست.

آژانس فضایی اروپا نیز در این برنامه مشارکت دارد. اروپا همچنین قصد دارد فضاپیمای آرگونات(Argonaut) خود را در سال ۲۰۳۱ بر روی ماه فرود بیاورد، در حالی که ماموریت‌های خصوصی متعددی نیز برای رفتن به کره ماه برنامه‌ریزی شده است. خاویر بندیکتو(Javier Benedicto)، مدیر ناوبری آژانس فضایی اروپا می‌گوید: این یک لحظه بسیار ویژه برای اروپاست. 

توافقنامه «مهتاب» که امروز آن را امضا می‌کنیم، ستون فقرات سامانه ناوبری آینده در اطراف و روی سطح ماه است. یکی از مزایای بزرگ «مهتاب»، تلاش برای تبدیل به یک سرویس کلیدی ماه است که قابلیت‌های ارتباطی آن نیاز به سامانه‌های ارتباطی فردی را کاهش می‌دهد و به مشتریان اجازه می‌دهد بیشتر روی فضانوردان و ماشین‌های رباتیک درگیر در مأموریت‌های خود تمرکز کنند. کارشناسان می‌گویند کار بزرگی در حال آغاز شدن است و اهمیت آنچه امروز اتفاق می‌افتد، در آینده مشخص می‌شود.

کارهای لازم برای همکاری و هماهنگی بین‌المللی در این امر در حال انجام است و آژانس فضایی اروپا با ناسا و آژانس فضایی ژاپن(JAXA) به منظور طرح‌ریزی چارچوبی برای استانداردهای ارتباطات و ناوبری ماه همکاری می‌کنند. هدف آنها تضمین سازگاری با زیرساخت‌ها و فناوری‌های ماه در آینده است. اولین آزمایش پیشگام ناوبری ماه برای سال ۲۰۲۹ برنامه‌ریزی شده است. چشم‌انداز و جاه‌طلبی برای حمایت از اکتشاف ماه به همین جا ختم نمی‌شود. آژانس فضایی اروپا فراتر از برنامه «مهتاب» به دنبال استفاده از فناوری‌ها و تجربیات به‌دست‌آمده از این برنامه برای ساخت زیرساخت ارتباطات و ناوبری مریخ(MARCONI) در آینده خواهد بود./ایسنا