جزایر تا ابد ایرانی به روایت استاد محمد علی موحد

گروه ادب و هنر -روزنامه خراسان/ در روزگار ما، یکی از جنبه‌های قابل توجه آثار هنری و ادبی، حرکت سریع و نگران‌کننده آن ها به سمت تک‌بعدی شدن است. این در حالی است که در گذشته، شاعرانی مانند خیام، عطار، حافظ، سعدی و نویسندگانی مانند ابوالفضل بیهقی و حتی نویسندگان معاصر مانند زرین‌کوب و محمدعلی موحد، از دانش و تجربیات گسترده‌ای برخوردار بودند که به آن ها اجازه می‌داد آثاری چندبعدی و عمیق خلق کنند. این نویسندگان و شاعران با بهره‌گیری از دانش‌های مختلف و تجربه‌های گوناگون، آثاری پدید آوردند که دارای عمق و ابعاد متنوعی است.
اما در دهه های اخیر، تک‌بعدی شدن آثار هنری و ادبی بیش از پیش به چشم می آید. رخدادی که نتیجه مجموعه‌ای از عوامل است؛ از جمله اطلاعات محدود، گسترش فرهنگ انبوه، ارتباطات اجتماعی سطحی و سرعت زندگی مدرن. برای مقابله با این پدیده، ضروری است که هنرمندان و نویسندگان تلاش کنند تا دامنه اطلاعات و تجربیات خود را گسترش دهند و از نگاه‌های متنوع و چندلایه در آثار خود بهره گیرند.
یکی از افرادی که در روزگار ما زندگی می کند و همچنان توانسته است این چندبعدی‌نگری را حفظ کند، استاد محمد علی موحد است؛ شاعر، ادیب، عرفان‌پژوه، تاریخ‌نگار و حقوق دان برجسته‌ای که به دلیل اشراف بر علوم مختلف، تا امروز آثار فراوانی منتشر کرده است. مطالعات و پژوهش‌های عمیق موحد باعث شده تا در آثارش نگاهی چند‌بعدی به موضوعات مختلف به‌چشم بخورد. حتی زمانی که او درباره موضوعات تاریخی یا عرفانی می‌نویسد، قلمش  به دلیل شیوایی و انسجام و رعایت اصول نویسندگی در کنار تسلط به حوزه های متفاوت، نظر مخاطب را به خود جلب می‌کند ودر نتیجه اثری میان‌رشته‌ای خلق می‌شود.
کتاب «هیاهو بر سر هیچ» یا «مبالغه مستعار»، یک پژوهش مستند به شمار می‌آید و موحد این کتاب را  در پاسخ به ادعاهای کذب شیوخ عرب درباره مالکیت جزایر ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ، نوشته است. نگارش این کتاب، به هنرمندان،ادیبان و پژوهشگران  حوزه‌های مختلف زبان و ادبیات فارسی  یادآوری می‌کند که دغدغه‌های اجتماعی، سیاسی و ملی از جمله موضوعاتی است که هر فعال حوزه ادبیات و.... باید آن را جدی بگیرد.
پاسخ دندان شکن یک ادیب به یک زیاده خواهی
روزنامه خراسان در تیرماه ۱۴۰۰ درباره کتاب «هیاهو بر سر هیچ»  نوشته است: «این کتاب در واقع پاسخی کوبنده و مستند به ادعاهای توخالی افرادی مانند حمدی اعظمی است؛ کسی که در سال ۱۹۹۳ میلادی (۱۳۷۲ شمسی) با انتشار کتاب «النزاع بین دولة الامارات و ایران حول جزائر (أبوموسی و طنب الکبری و الصغری) فی الوثائق البریطانیة» تلاش کرد تا با تحریف اسناد تاریخی و تفسیرهای نادرست، به نفع ادعاهای اماراتی‌ها دستاویزی به‌ظاهر علمی فراهم کند.
محمدعلی موحد که از مشاوران مطرح دوران ملی‌شدن صنعت نفت و آشنا به اسناد و وقایع تاریخی خلیج فارس بود، پس از مطالعه کتاب حمدی اعظمی، متوجه شد که او برای اثبات ادعای نادرست خود، اسناد تاریخی را به شکل نادرست و تحریف‌شده‌ای به‌کار گرفته است. موحد، با تسلط کامل بر تاریخ و اسناد موجود، پاسخی دندان‌شکن به این ادعاها داد و با انتشار کتاب «هیاهو بر سر هیچ»در سال ۱۳۹۳، نشان داد که حقیقت تاریخی و حقانیت ایران در مالکیت جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک، غیرقابل انکار است.
اقدام موحد در دفاع از حقوق تاریخی ایران در این کتاب، نه تنها پاسخی به ادعاهای کذب بود، بلکه به نوعی آبروداری علمی و تاریخی برای کشور محسوب می‌شود. بی‌شک، این اثر با ترجمه به زبان‌های دیگر، به‌ویژه عربی، می‌تواند بار دیگر ادعاهای کاذب برخی دولت‌های منطقه را با چالشی جدی مواجه کند و حقیقت تاریخی را به گوش جهانیان برساند. انتشار این کتاب، همچون آب سردی بر آتش این ادعاهای بی‌اساس ریخته و جایگاه مستند و تاریخی ایران را در منطقه خلیج فارس تثبیت خواهد کرد.
نگاهی گذرا به کتاب «هیاهو بر سر هیچ»

​​​​​​​همچنین چند سال پیش، افشین شحنه‌تبار، مدیر انتشارات شمع و مه، در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایسنا از انتشار ترجمه فرانسوی کتاب «هیاهو بر سر هیچ» خبر داد و گفت: این ترجمه به قلم میترا فرزاد، استاد دانشگاه پاریس، انجام شده و به‌صورت مشترک توسط انتشارات «شمع و مه» و انتشارات «اِدیسیون لاولوا» در فرانسه منتشر شده است. بخشی از هزینه‌های انتشار این کتاب نیز توسط رایزنی فرهنگی ایران در فرانسه و در قالب طرح حمایتی «تاپ» تأمین شده است.
شحنه‌تبار در معرفی این اثر گفت: «هیاهو بر سر هیچ» کتاب بسیار ارزشمندی درباره خلیج فارس است. محمدعلی موحد در این کتاب به تاریخچه خلیج فارس و معاهدات بین‌المللی میان ایران و انگلستان پرداخته و به بررسی دقیق این روابط در قالب اسناد تاریخی اشاره می کند.
موضوع اصلی این کتاب بررسی ادعاهای نادرست شیوخ عرب درباره جزایر تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی است. موحد در این اثر تلاش کرده است که به دور از جنجال و غوغاگری، با رویکردی مستند به بررسی دقیق حقوقی و تاریخی این ادعاها بپردازد. وی با اتکا به اسناد معتبر از بایگانی‌های هند و انگلستان و همچنین معاهدات بین‌المللی، سعی کرده است تا زمینه رفع سوءتفاهم‌ها و تنش‌ها بین طرفین را فراهم سازد و ادعاهای طرف مقابل را به‌درستی رد کند.
بخوانیم تا بدانیم
شاید برخی از خوانندگان صفحه ادب و هنر روزنامه خراسان، معرفی این کتاب  را در این صفحه ضروری ندانند؛ اما واقعیت این است که برای گریختن از دام  نگاه تک‌بعدی در تولید آثار هنری، شناخت تاریخ، سیاست و مسائل اجتماعی امری ضروری است. اگر تاریخ مملکت خود را ندانیم، ناچار به نوشتن درباره موضوعات روزمره و سطحی بسنده می کنیم. امروز، تکرار ادعاهای شیوخ عرب بر جزایر سه‌گانه ایران (تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی) از جمله مسائلی است که نیاز به آگاهی بیشتر دارد.
باید درباره این مسائل بخوانیم و بدانیم تا از هنر که زبانی جهانی است، برای دفاع از حقایق تاریخی استفاده کنیم.