فراز و فرودهای روابط تهران - واشنگتن در دهه ۹۰، منجر به این شد که ذهنیت ایرانی نسبت به آمریکا تغییر و نتایج هر گفت وگویی را نه روی کاغذ بلکه در عمل جستوجو کند
مجاور_روزنامه خراسان/کمتر از دوماه مانده به تحلیف و استقرار ترامپ در کاخ سفید، نیویورک تایمز در گزارشی مدعی شد که ایلان ماسک با سفیر ایران در سازمان ملل متحد دیدار کرده است. گزارشی که مورد توجه تحلیلگران و فعالان سیاسی داخلی و خارجی نیز قرار گرفت. نیویورک تایمز در این باره مدعی شده است :«دو مقام ایرانی گفتند که این میلیاردر فناوری، که یکی از مشاوران نزدیک دونالد ترامپ است، با سفیر ایران در این دیدار درباره راه‌هایی برای کاهش تنش‌ها بین ایران و ایالات متحده صحبت کرده است .به گفته مقامات ایرانی، دیدار میان آقای ماسک و سفیر امیر سعید ایروانی روز دوشنبه در نیویورک انجام شده و بیش از یک ساعت طول کشیده و در مکانی محرمانه برگزار شده است. مقامات ایرانی این دیدار را «مثبت» و «خبر خوش» توصیف کردند.» واکنش مقامات ایرانی و آمریکایی نشان می‌دهد که ادعاهای این رسانه آمریکایی دور از واقعیت نیست. مدیر ارتباطات ترامپ در پاسخ به نیویورک تایمز گفت: «ما درمورد گزارش‌های جلسات خصوصی که برگزار شده یا نشده‌اند، اظهار نظر نمی‌کنیم.» ماسک نیز به درخواست برای اظهارنظر پاسخ نداد. از سوی دیگر یکی از نمایندگان هیئت دائمی ایران در سازمان ملل در نیویورک در پاسخ به پرسش خبرگزاری تاس درباره ادعای رسانه آمریکایی گفت: «در این باره نظری نداریم.»
دیدار ماسک با ایروانی، نه نادیده گرفتن نه خیلی مهم
پیش از هر سخنی درباره این دیدار پرسر و صدا باید به این نکته توجه کرد که جمهوری اسلامی پس از عبور از فراز و نشیب های متعدد در دهه ۹۰، دیگر نه با چوب تهدید آمریکایی ها سیاست های خود را پیش می برد نه با صرف برگزاری این نوع نشست ها. افکار عمومی و بازار اقتصادی ایران نیز با پختگی بیشتری درمواجهه با این نوع اخبار عمل میکند و به نظر از فضای احساسی و ذوق زدگی عبور کرده است. رصد اظهارنظر کاربران فضای مجازی نیز نشان می‌دهد بهرغم اینکه برخی رسانه های اصلاح طلب درحال پررنگ کردن این دیدار هستند؛ آنان اما منتظر نتایج یک نشست و دیدار و یا سیاست های ترامپ در قبال ایران نشسته اند و نفس یک دیدار آن قدرها برای آنان مهم نیست. نباید فراموش کرد این اولین بار نیست که مسئولان دولتی با نماینده‌ای از سوی ترامپ مذاکره می‌کنند. در زمان اجرای سیاست فشار حداکثری علیه ایران هم مذاکراتی از این دست رقم خورده است. در سال ۹۸ منابع خبری غربی اعلام کردند یک سناتور آمریکایی از ترامپ خواسته به نمایندگی از کاخ سفید با ظریف دیدار کند. همین درخواست باعث شد تا «رند پال» که نماینده مجلس سنا و یک جمهوری خواه نزدیک به کاخ سفید بود، این مسئولیت را برعهده بگیرد. قرار بود این دیدار منتج به زمینه‌سازی برای گفت‌وگوهای تهران و واشنگتن شود؛ اما زیاده‌خواهی‌های گسترده دولت ترامپ مانع از این شد که از حجم تنش‌ها بین دو کشور کاسته شود. اکنون نیز ایلان ماسک به عنوان چهره‌ای نزدیک به دونالد ترامپ با مقامات کشورمان دیدار کرد تا راه‌های کاهش تنش با تهران را بررسی کند. گرچه اولویت ترامپ پایان دادن به جنگ در غزه و اوکراین و تمرکز بر چین است اما سابقه نشان می‌دهد این دیدارها نمی‌تواند نقش تغییردهنده بازی "Game Changer" را در رابطه با ایران ایفا کنند. با وجود این برخی تحلیلگران بر این باورند که نوعِ تعامل ترامپ با تهران در پیش از حضور او در کاخ سفید مشخص می‌شود و نباید این نوعِ دیدارها را نادیده گرفت. در همین باره وحید کریمی و علی موسوی خلخالی در یادداشت مشترکی نوشته اند: «ایران اگر تصمیم به مماشات یا مذاکره یا تذکر یا خواسته یا هشدار یا هر چیز دیگری، به ترامپ و دولت جدید آمریکا دارد باید طی همین دو ماه یعنی تا قبل از ورود ترامپ به کاخ سفید دست به کار شود. سیستم آمریکا این گونه است که بسیاری از تصمیمات و نقشه‌ها در همین دو ماه گرفته می‌شود؛ وقتی که در ۲۰ ژانویه که مساوی با D Day است، رئیس جمهور جدید وارد کاخ سفید می‌شود اموری که از قبل تصمیم گیری شده‌اند اجرایی می شوند.» این نکته را هم نباید از قلم انداخت که دیدار ایروانی و ماسک در صورتی که انجام گرفته باشد، با اغماض میتوان آن را یک دیدار مستقیم یک شخصیت ایرانی و یک شخصیت آمریکایی در سال های پس از برجام تلقی کرد. گفتنی است پیش از این دیدارها و مذاکرات میان تهران - واشنگتن همواره با واسطه قطری ، عمانی یا دیگر کشورها انجام می گرفت .
ذوقِ بی معنی
با وجود همه اینها، اما همان طور که اشاره شد نه تنها حاکمیت و دستگاه دیپلماسی بلکه ذهنیت ایرانی نیز ایجاد هر روزنه در روابط میان تهران - واشنگتن را نه روی کاغذ بلکه در زمین عمل جستوجو میکند. واقعیتی که به نظر برخی جریان ها و رسانه ها هنوز حاضر نیستند به آن تن دهند. موضوعی که با واکنش برخی تحلیلگران نیز همراه شد. در همین راستا عبدا... گنجی با انتقاد از این نوع رفتار ، آن را هدفمند دانست و نوشت :« اگر کسی از خبر ملاقات ایلان ماسک با نماینده ایران در سازمان ملل، بدون اطلاع از محتوای جلسه، احساس خوشحالی و خوشایندی دارد معنایش چیست؟ علیرغم عدم اطلاع از محتوای جلسه، اگر بعدش اتفاق مثبتی ندید به جمهوری اسلامی فحش خواهد داد. چرا؟ چون همه چیز حل است. فقط ایران باید دکمه رابطه و رفع تحریم را بزند که نمی زند!» کاربر دیگری هم نوشت :« فارغ از صحت و سقم این خبر (آن هم باتوجه به سابقه نیویورک تایمز)، وقتی هیچ اطلاع دقیق و موثقی از محتوای این جلسه مثلا محرمانه وجود ندارد، پس لااقل جای ذوق زدگی هم ندارد؛ ذوق زدگان همان کسانی هستند که طی روزهای گذشته حتی تا معرفی کشورمان به عنوان عامل ایجاد مخاصمه با آمریکا نیز پیش رفتند!»
دیدگاه ها