آتش‌بس لبنان؛ کاشت بایدن و برداشت ترامپ؟

صابر گل عنبری- روزنامه  خراسان/در این چند روز دوباره مذاکرات آتش‌بس در لبنان برجسته شده و آمریکا پیش‌نویس توافقی را در این زمینه به دولت لبنان ارائه کرده و قرار بود آموس هوکشتاین فرستاده آمریکا به بیروت سفر کند و ضمن دریافت پاسخ لبنان (یعنی حزب‌ا...) با نبیه بری و میقاتی درباره آن مذاکره و گفت وگو کند. هنوز فحوای پیشنهاد آمریکا دقیقا روشن نیست. با وجود پافشاری اسرائیل بر ضرورت اعطای آزادی عمل به آن در هر توافقی، اما گفته می‌شود که طرح آمریکا متضمن آن نیست؛ ولی بندهایی دارد که می‌تواند به اجرای یک طرفه قطعنامه ۱۷۰۱ از جانب لبنان منجر شود. هم طرف لبنانی (به استثنای حزب‌ا...) و نیز طرف اسرائیلی و آمریکایی از نوعی «پیشرفت» خبر و قسمی خوش‌بینی را نیز اشاعه می‌دهند. گرچه از متن منتشر شده پیش‌نویس پیداست که برآورنده خواسته‌های حزب‌ا... نیست، اما موضع اعلامی خاص و روشنی هم نگرفته است. به نظر می‌رسد که حزب‌ا... به دلایلی به ویژه در ارتباط با وضعیت داخلی خود لبنان نمی‌خواهد خود را در جایگاه مخالف و مانع در مذاکرات و در مسیر توافق نشان دهد و به همین علت هم از اتخاذ موضع صریح پرهیز می‌کند. در جریان مذاکرات و در قبال طرح مدون اخیر نیز گویا شیوه «بله اما» را در پیش گرفته است؛ به این معنا که در چارچوب همان سیاست اعلامی پیشگفته طرح را رد نمی‌کند، ولی ملاحظات خود درباره جزئیات آن را بیان می‌کند.  تقریبا شبیه رفتار حماس در مذاکرات آتش‌بس که وقتی طرحی دریافت می‌کرد، درباره بند بند آن ملاحظاتی داشت که مکتوب ارسال می‌کرد و طرح مذاکراتی تا جایی پیش رفت که نسخه نهایی آمریکا و میانجیگران در ماه می گذشته با غالب خواسته‌ها و شروط آن سازگار بود و آن را پذیرفت؛ اما در این لحظه اسرائیل مخالفت کرد و مذاکرات به بن‌بست رسید.در این راستا نیز حزب‌ا... ملاحظات خود از جمله درخصوص کمیته ناظر با عضویت چند کشور غربی با شمول آلمان و انگلیس درباره پیش‌نویس طرح را به نبیه بری ارائه داده و او نیز با فرستاده آمریکا طرح خواهد کرد. در این میان، دست کم در بعد اعلامی دیگر خبری از شرط توقف جنگ غزه به عنوان پیش‌درآمد آتش بس در لبنان نیست. واقعیت این است که فعلا نگاه دو طرف به میدان جنگ است. اسرائیل طی روزهای اخیر برای فشار بر حزب‌ا... در مذاکرات وارد مرحله تازه‌ای از حملات زمینی و هوایی خود شده و دامنه آن را گسترش داده است. در این راستا نیز محمد عفیف سخنگوی حزب‌ا... را ترور کرد که البته این اتفاق نه تنها گویای ورود جنگ به مرحله دیگری برای هدف قرار دادن فعالان رسانه‌ای و سیاسی حزب است، بلکه کاشف از این نیز می‌تواند باشد که اسرائیل پس از عدم دسترسی به افراد جایگزین رهبران و فرماندهان ترور شده به چنین ترورهایی روی آورده است. اکنون نگاه ناظران به سفر فردای هوکشتاین به بیروت است. هر چند فعلا نمی‌توان درباره نتایج این سفر در صورت انجام داوری کرد، اما «اگر» هم اسرائیل عملا تمایلی به آتش‌بس و توافق در جبهه لبنان داشته باشد، چه بسا زیاد محتمل نیست که نتانیاهو این امتیاز را به دولت بایدن بدهد. از این رو، اگر اراده‌ای اسرائیلی برای توافق وجود داشته باشد، بعید نیست که در این دو ماه باقی مانده از دولت بایدن، مذاکرات به مرز توافق برسد، اما نتانیاهو خود توافق و اعلام آن را به دولت ترامپ موکول کند. رئیس‌جمهور منتخب آمریکا نیز همین را می‌پسندد که توافق با نام او تمام شود. به همین دلیل، این که گفته می‌شود ترامپ به دولت کنونی آمریکا و اسرائیل برای رسیدن به توافق آتش‌بس در لبنان کمک می‌کند، لزوما به این معنا نیست که حتما خود توافق در دولت بایدن رونمایی و اعلام شود، بلکه بیشتر می‌تواند با این هدف باشد که  توافق در دسترس قرار گیرد تا خود ترامپ در هفته‌های آغازین کارش از آن رونمایی کند و قدرت خود را به رخ دموکرات‌‎ها و جهان بکشد.