سفیران خوش ذوق شعر خراسان

گروه ادب و هنر روزنامه خراسان/سنت گرا  اما آرمانگرا
آیین رونمایی از تصحیح جدید دیوان زنده یاد غلامرضا قدسی در مشهد برگزار شد
گروه ادب و هنر - طی روزهای گذشته آیین رونمایی از تصحیح جدید دیوان زنده یاد غلامرضا قدسی در مشهد برگزار شد.به گزارش خراسان، آیین رونمایی از دیوان زنده یاد غلامرضا قدسی با حضور تعداد زیادی از شاعران و استادان زبان و ادبیات فارسی  در جهاد دانشگاهی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.در ابتدای این نشست، دکتر محمد جعفر یاحقی، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: سال‌هایی از عمر قدسی در تدریس در دانشگاه فردوسی سپری شد. او انسان تجربه‌کار و تجربه‌اندوخته‌ای بود. در مشاغل مختلف، فعالیت و در موقعیت‌های خاص فرهنگی و سیاسی قرار داشت، آموزه‌ها و آموخته‌هایی داشت که کمتر در روزگار بعد از او برای فردی اتفاق می‌افتد.
راوی تجربه های فردی، سیاسی و انقلابی  
یاحقی  افزود: قدسی در زندگی اش فضاهای مختلفی را تجربه‌ کرد که این تجربیات  در شعرهای او هم بارز است. وجه مشخصه‌ قدسی مبارزات سیاسی اوست که این مبارزات سیاسی در شعر او هم با تلویح و کنایه و اشاره‌هایی انعکاس پیدا  کرده است. اگر تهران گروه یا محفل رَبعِه داشت که با صادق هدایت، مجتبی مینوی، مسعود فرزاد و بزرگ علوی شکل گرفته بود، خراسان گروه خمسه داشت که با شاعرانی مثل  قدسی، کمال، صاحبکار، قهرمان و باقرزاده شکل گرفته بود. این ۵ نفر قائمه‌ ادب خراسان بودند. به گونه‌ای که مقام معظم رهبری نیز ارادت ویژ‌ه‌ای به این ۵ نفر داشت و در زمان بزرگداشت هر کدام از این شاعران با ارسال پیام ویژه، ارادت خودشان را نشان می دادند.
زیبایی شناسی و مضمون پردازی رنگارنگ
این استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی تصریح کرد: شعر قدسی از لحاظ فنی و تکنیکی، زیبایی‌شناسی، تنوع مضامین و اندیشه‌ها بسیار درخور توجه است. اگر بخواهیم مضامین متنوع شعر قدسی را نگاه کنیم، می‌بینیم که بسیار رنگارنگ است. از نظر قالب و فرم‌های ادبی تمام قالب های معروف شعر فارسی در دیوان قدسی پیداست. غیر از غزل؛ قصیده، قطعه، رباعی و حتی دوبیتی‌های خاصی در شعر او دیده می‌شود. در کل شعر قدسی، شعر امروز است. شعر روزگار ماست، شعر زمانه‌ خودش است و این پیام مرد بزرگ است به هم‌نسلانش و نسل‌های بعدی.
 آینه تمام نمای اجتماع
پس از سخنرانی محمد جعفر یاحقی، دکتر سرسالاری  به ارتباط مداوم شاعران هم نسل قدسی بایکدیگرو تاثیر آن بر رشد و بالندگی شعر خراسان اشاره کرد و سپس دکتر محمدحسین ساکت مترجم و پژوهشگر رشته‌حقوق و اسلام‌شناسی به سخنرانی درباره شعر و شخصیت غلامرضا قدسی پرداخت. وی گفت: شعر قدسی، آینه‌ تمام‌نمای زندگی اوست. شاعر، اصولا آینه‌ اجتماع و بازتاب‌دهنده اوضاع اجتماعی خودش است. با این که اطراف غلامرضا قدسی پر از شاعر بود ولی همیشه یک نوع تنهایی خاصی داشت، یک رنج خاصی در چهره‌اش دیده می‌شد که کسانی که آن رنج‌ها را چشیده بودند، درک می‌کردند.
سنت گرای آرمانگرا
دکتر یوسف بینا نیز درا ین مراسم گفت: قدسی میراث‌دار سنت ادبی خراسان بود. او از نوادگان حاح‌محمدجان قدسی مشهدی بود و از طرفی یکی از چهره‌های آرمانگرا  و انقلابی معاصر به شمار می‌آمد که این دو ویژگی زیستی در زندگی قدسی باعث شده بود شعرش ویژگی خاصی بگیرد یعنی شعرش از یک‌سو سنت‌گرا و از سوی دیگر آرمانگرا و انقلابی باشد. این آرمانگرایی و انقلابی‌گری خاصیت نو بودن به آن قالب سنتی می‌داد و آن سنتی بودن، پشتوانه‌ این‌ها می‌شد و بسیاری از شاعرانی که به شاعران متعهد و انقلابی یا آرمانگرا معروف اند، از این ویژگی محروم اند، از چنین میراث عظیم ادبی و این قدرت ادبی.
شاعر سبک هندی – خراسانی
وی افزود: با توجه به شکل شعر قدسی که اکثر اشعارش غزل بود و البته قصیده‌های بسیار شیوا و زیبایی دارد، سبک شعری او را می‌شود سبک هندی - خراسانی نامید. محبوبیت قالب غزل، استقلال بیت‌ها با استفاده از روش مدعی‌مَثَل، ویژگی‌هایی است که از سبک هندی گرفته است. پرهیز از معایبی مثل تکرار قافیه و افراط در نازک‌خیالی و بعضی ناهنجاری‌های زبانی که در آثار برخی از شاعران سبک هندی دیده می‌شود و سرودن شعر در نهایت سلامت زبان فصاحت ادبی، ریشه در سبک خراسانی دارد که می‌شود سبک این شعر را هندی- خراسانی گذاشت.
آخرین بازمانده ماده تاریخ سرایان خراسان
استاد نیک، شاعر پیش کسوت خراسان نیز درباره ‌علاقه قدسی به ماده‌تاریخ گفت: قدسی علاوه بر غزل، قصیده و رباعی علاقه‌ عجیبی به ماده‌تاریخ داشت. برای هر اتفاقی که رخ می‌داد، ماده تاریخ(شعری درباره همان موضوع و تاریخ رخداد آن) می‌گفت، مثلا کتابخانه استاد فرخ بازسازی شده بود که ماده‌تاریخ گفتند و برای شاعرانی که فرزند‌دار می‌شدند، ماده‌تاریخ می‌گفت. بعد از قدسی، ماده تاریخ در استان خراسان محو شد و دیگر از کسی ماده‌تاریخ نشنیدم.

توصیه استاد شفیعی کدکنی به شاعران خراسان در شب نکوداشت علی باقر زاده (بقا):
جایگاه خراسان را در ادب معاصر ایران بالاتر ببرید
همچنین هفتصدوهشتادوچهارمین شب از شب‌های بخارا به یاد استاد باقرزاده (بقا) با حضور دکتر محمدجعفر یاحقی، مدیر قطب علمی فردوسی و شاهنامه، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مدیر مؤسسه خردسرای فردوسی، علی دهباشی (سردبیر مجله بخارا) و تعداد زیادی از استادان دانشگاه و اهالی فرهنگ و ادب و همچنین حضور ویدئوکنفرانسی استاد محمدرضا شفیعی کدکنی برگزار شد.
مصاحبت با محمدعلی جمالزاده
در ابتدای این نشست، علی دهباشی ضمن اشاره به اقدامات نیکوکارانه زنده‌یاد استاد علی باقرزاده گفت: یادم می‌آید روزگاری که در ژِنو در خدمت محمدعلی جمال‌زاده بودم، ایشان گفت هفته پیش آقای باقرزاده از مشهد پیش من بود و کلی مصاحبات ادبی داشتیم. یکی از وجه‌های زندگی باقرزاده این بود که با بیشتر بزرگان فرهنگ ایران ارتباط و دوستی و نشست و برخاست داشت.
شاعری نیکوکار
پس از سخنرانی علی دهباشی، دکتر عبدالرضا باقری گفت: ۲۵سال پیش، زمانی که مسئولیت اداره دانشگاه را بر عهده داشتم، دانشگاه فردوسی ازنظر خدمات رفاهی دانشجویی بسیار در مضیقه بودو به‌غیراز یک یا دو خوابگاه که در پردیس دانشگاه وجود داشت، خوابگاه دیگری نداشت. استاد باقرزاده در اولین گام ۱۰۰۰ متر زمین اهدا کردند که اولین خوابگاه را به کمک دانشگاه ساختیم و به دنبال آن افراد مورد وثوق جامعه و فعالان حوزه صنعت را به دانشگاه دعوت کردند و تا پایان سال ۷۸ توانستیم کمیته همیاران عمران دانشگاه را با حضور زنده‌یاد مهندس جواد شهرستانی، مهندس مستشاری و بسیاری از بزرگان دیگر تشکیل بدهیم، با کمک این عزیزان خوابگاه پردیس ۵ و ۷ را در دانشگاه شروع کردیم و در سال ۸۳ ستاد همیاران دانشگاه تبدیل شد به یک‌نهاد عام‌المنفعه‌ای که بتواند در بلندمدت در دانشگاه فعالیت کند.
قطعه سرای کم‌نظیر هم روزگار ما
دکتر یاحقی مدیر خردسرای فردوسی نیز در خصوص چهره‌های مختلف باقرزاده گفت: شعر باقر زاده رنگارنگ است، متنوع از اخلاقیات و اصول دینی و عقاید و گفت و گوها و .... او آسان‌گیر بود و همین آسان بینی‌ها در شعرش انعکاس پیداکرده است. باقرزاده علاوه بر غزل و قصیده، قطعه‌های خوبی هم دارد، ایشان استاد قطعه سرایی بود که بعد از پروین اعتصامی و ابن‌یمین، ما قطعه سرایی به لطافت او نداریم. هرگز در شعرش به کسی اهانت و کسی را مذمت نکرده، اخوانیات باقرزاده تنوع آدم‌های مختلف را نشان می‌دهد، آدم‌هایی از سلوک مختلف که با باقر زاده یکسو و یکدل هستند و این اخوانیه‌ها نشان‌دهنده روابط عمومی بالای ایشان است.
​​​​​​​پیام تصویری استاد شفیعی کدکنی
استاد شفیعی کدکنی با حضور ویدئوکنفرانسی، پیام خود را به حاضران این مراسم اعلام کرد و گفت: منزل پدر مرحوم فخرالدین حجازی در محله سرشور مشهد، نخستین انجمن ادبی بود که من وارد آن شدم و شعرخوانی کردم. آن زمان ۴ تا ۵ انجمن ادبی در مشهد بود که در منزل فرخ، منزل قهرمان و منزل سرگرد نگارنده برگزار می‌شد. من یا در منزل فرخ یا در منزل نگارنده با باقر زاده آشنا شدم. باقرزاده در شعر معاصر خراسان، یک شاعر سراینده کلاسیک بود و در میان انواع شعر کلاسیک به سرودن قطعه شهرت داشت و از بُعد نیکوکاری نیز فرد اکمل اهل ادب خراسان بود. از ثروتی که خداوند به ایشان عطا کرده بود، خدمات زیادی به فرهنگ و ادب خراسان داشتند. این‌ها از توفیق‌های آقای باقرزاده بود.
توصیه شفیعی کدکنی به شاعران جوان خراسان
این چهره ماندگار زبان و ادبیات فارسی افزود: توصیه من برای شاعران جوان خراسان این است که سعی کنند حرمت و جایگاه خراسان را در ادب معاصر ایران، ازآن چه هست بالاتر ببرند همان طوری که همیشه خراسان جایگاه برجسته‌ای در شعر ایران داشته است. این جایگاهی که از زمان رودکی داشته، باید برای نسل الان و آیندگان حفظ شود. نباید برای شاعر تکلیف تعیین کرد و نباید به او گفت که چطور شعر بگو و چه جور شعر نگو. قدر مسلم این است که هر جای دنیا که با شعر فارسی سروکار دارند، از خراسان ما شعر خوب توقع دارند و شعر خوب همیشه در خراسان بوده و هست و ان شاء ا... که بازهم شعر خوب در خراسان ما باشد.
وی خاطرنشان کرد: من نمی‌گویم که شعر نو بگویید یا شعر کلاسیک بگویید هر شعری را که عرضه می‌کنید به‌نوعی باشد که آبروی خراسان را حفظ کند همان طور که همیشه شعر خوب از خراسان به دست مردم رسیده است، در آینده هم شعرهای خوب و ماندنی‌تر برسد. سعی در آن کنید تا شعر خراسان جایگاه معتبر خودش را همچنان حفظ کند.