تنها ۲ اثر شاخص از جنگ با داعش!

گروه سینما و تلویزیون روزنامه خراسان/ تحولات اخیر کشور سوریه و رخدادهایی که در روزهای اخیر به سرعت اتفاق افتاده است، بار دیگر جنایات داعش در منطقه، مبارزه پیروزمندانه ایران با داعش در سوریه و اهمیت این مبارزه را یادآوری کرد. حماسه‌ای که نیروهای ایرانی در مبارزه با داعش آفریدند، موضوع بسیار مهمی بود که رهبر انقلاب نیز دیروز در سخنرانی‌شان درباره تحولات منطقه، به آن پرداختند. ایشان یکی از علت‌های حضور جوانان و برخی فرماندهان ایرانی در سوریه و عراق را مقابله با فتنه داعش خواندند و افزودند: «داعش بمب ناامنی بود و آن ها به دنبال ناامن کردن سوریه، عراق و سپس حضور در ایران و ناامن کردن کشور ما به عنوان هدف اصلی و نهایی بودند.» حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای جلوگیری از سرایت ناامنی به ایران را علت مهم عزم جمهوری اسلامی برای مقابله با داعش برشمردند و خاطرنشان کردند: «مسئولان ما خیلی زود متوجه شدند که اگر جلوی داعش گرفته نشود، ناامنی سراسر ایران را فراخواهد گرفت همچنان که نمونه‌هایی از فجایع تروریستی آن ها را مردم در حوادث مجلس، حرم شاهچراغ و کرمان مشاهده کردند.» با وجود نقش مهم و موثر فرماندهان ایرانی در مبارزه با داعش برای حفظ امنیت ایران، اما این موضوع در آثار نمایشی مغفول مانده است و جای خالی آن در فیلم و سریال‌ها به شدت احساس می‌شود.
کم‌کاری سینما
با این که سینما قدرت زیادی برای روایت مقاومت و به تصویر کشیدن شکست داعش در سوریه توسط نیروهای ایرانی دارد، اما چه از نظر کمیت و چه از نظر کیفیت آثار، نقش تعیین‌کننده‌ای در این زمینه نداشته است. یکی از اولین فیلم‌هایی که با موضوع گروهک تروریستی داعش ساخته شد، «امپراتور جهنم» به کارگردانی پرویز شیخ‌طادی بود. این فیلم سال ۹۵ جلوی دوربین رفت و تمرکز آن روی چگونگی شکل‌گیری داعش بود. این فیلم در بخش مسابقه سی‌وپنجمین جشنواره فجر پذیرفته نشد که این موضوع مورد انتقاد سازندگان آن نیز قرار گرفت. فیلم «کامیون» اثر زنده‌یاد کامبوزیا پرتوی نیز که سال ۹۶ ساخته شد، اشاره‌هایی به جنایات داعش دارد. قصه فیلم درباره یک زن ایزدی است که به دلیل اشغال کردستان عراق توسط داعش فرار می‌کند و با یک راننده کامیون کُرد ایرانی آشنا می‌شود. این فیلم در سی‌وششمین جشنواره فجر رونمایی شد و به همراه «مغزهای کوچک زنگ زده» جایزه بهترین فیلم نامه را کسب کرد.
روایت‌های ضعیف سینمایی
فیلم «امپراتور جهنم» و «کامیون» جزو آثار شاخص و موفق سینمای ایران به حساب نمی‌آیند. همچنین محوریت این آثار مبارزه نیروهای ایرانی با داعش و نمایش مقاومت آن‌ها در برابر این گروهک تروریستی نیست. در این شرایط سال ۹۷، فیلم «مدیترانه» به کارگردانی هادی حاجتمند با موضوع مدافعان حرم و جنگ با داعش در سوریه، تولید شد که در مقایسه با ساخته شیخ‌طادی و مرحوم پرتوی، از زاویه متفاوتی به موضوع داعش می‌پرداخت. «مدیترانه» در بخشی از قصه خود، تلاش یک مهندس برای راه‌اندازی تصفیه‌خانه‌ای در یکی از شهرهای سوریه را روایت می‌کند. او در این راه با رزمندگان فاطمیون همراه می‌شود و به سوریه می‌رود. کیفیت ضعیف «مدیترانه» مورد انتقاد قرار گرفت و این فیلم با استقبال مواجه نشد. بنابراین همچنان خلأ یک اثر شاخص با محوریت مقابله با داعش در سوریه وجود داشت.
جایگاه ویژه «به وقت شام»
مهم‌ترین فیلم سینمایی که با محوریت جنگ با داعش توسط نیروهای ایرانی ساخته شد، «به وقت شام» اثر ابراهیم حاتمی‌کیاست. حاتمی‌کیا این فیلم را سال ۹۶، با همکاری سازمان اوج تولید کرد. قصه فیلم درباره دو خلبان است که پدر و پسر هستند و ماموریت پیدا می‌کنند تا هواپیمایی را در تَدمُر به سمت دمشق به پرواز درآورند و مردم این منطقه را نجات دهند، اما اسیر داعش می‌شوند و عملیات انتحاری آن را با فداکاری و مقاومت خود، خنثی می‌کنند. هرچند که «به وقت شام» جزو بهترین ساخته‌های حاتمی‌کیا نیست و انتقادهایی به آن مطرح شد، اما در قحطی فیلم‌هایی با موضوع مقاومت در سوریه و زمین‌گیر کردن داعش در منطقه، «به وقت شام» جایگاه ویژه‌ای دارد. خیرا... تقیانی‌پور نیز سال ۱۴۰۱، در بستر یک قصه عاشقانه به فداکاری نیروهای ایرانی در جنگ با داعش پرداخت. یک مامور مخفی ایرانی در نقش یک خبرنگار، به دل داعش نفوذ می‌کند تا یک مامور امنیتی ایرانی را که در زندان داعش اسیر است، پیدا کند. این فیلم چندان نتوانست تصویری واقعی از داعش و نفوذ به این گروهک تروریستی به نمایش بگذارد. «قلب رقه» همچنین شباهت‌هایی به مینی سریال «سقوط» داشت.
روایت سریالی از مقاومت در برابر داعش
نه تنها سینما و نمایش خانگی، صداوسیما نیز در زمینه تولید سریال‌هایی با موضوع جنگ با داعش در سوریه عملکرد موفقی نداشته است. مجموعه‌ «پایتخت ۵» که با سرمایه‌گذاری سازمان اوج به تولید رسید و همچنین سریال «حبیب» محصول مشترک ایران و سوریه، دو اثری هستند که هرکدام از زاویه خاصی به مبارزه با داعش در سوریه پرداختند. «پایتخت ۵» مجموعه‌ای کمدی بود و متناسب با همین فضا، پرداخت سریال از مقابله با داعش متفاوت بود. خانواده «نقی معمولی» طی اتفاقاتی در چنگال داعش اسیر شدند، اما با مقاومت در برابر آن‌ها توانستند جان سالم به در ببرند. ساخته سیروس مقدم تصویر تاثیرگذاری از جنایت‌های داعش را به نمایش گذاشت. سریال «حبیب» با بازی امین زندگانی، فضای متفاوتی داشت و به مجاهدت‌های مدافعان حرم و مستشاران ایرانی در سوریه پرداخت. «حبیب» با حضور بازیگران سوری تولید شده بود و روایت آن نیز کیفیت کافی را نداشت، بنابراین دیده نشد. در میان آثار سریالی، مینی‌سریال «سقوط» در نمایش خانگی پرسروصدا بود و توجهات را جلب کرد. این مجموعه قصه یک دختر ایرانی را روایت می‌کرد که همسرش جذب داعش شده بود، بنابراین در چنگال این گروهک تروریستی اسیر بود. یک مامور امنیتی ایرانی موفق می‌شود طی عملیات حساسی، جان این دختر را نجات بدهد و او را به کشور امن خود ایران بازگرداند. مضمون «سقوط» فداکاری فرماندهان ایرانی در راه مبارزه با داعش بود.