نظام مهندسی، پاشنه آشیل صنعت ساخت و ساز

سعید اکبریان- روزنامه خراسان/پس از کش و قوس های فراوان و تعویق سه ماهه، بالاخره تا چند روز دیگر انتخابات نظام مهندسی ساختمان در استان های کشور برگزار می شود. سازمان نظام مهندسی ساختمان، فراگیرترین تشکل صنفی است که به حکم قانون، نقش کلیدی در توسعه کیفی و کمی صنعت ساختمان دارد و تشکیلات آن برآمده از مشارکت مهندسین رشته های هفت گانه در تعیین اعضای هیئت مدیره های استانی و نیز شورای مرکزی نظام مهندسی کشور است. تاکنون ۹ دوره انتخابات برگزار شده و اعضا برای یک دوره سه ساله برگزیده می شوند.
نظام مهندسی ساختمان، علاوه بر اهمیتی که برای جامعه مهندسی دارد، برای عموم جامعه، سیاست گذاران و مدیران ارشد نیز مهم به شمار می آید. صنعت ساختمان، مهم ترین شاخه صنعت داخلی است که تاثیر جدی بر اقتصاد کشور دارد و مهندسین به عنوان پیشقراول دست اندرکاران حوزه ساخت و ساز، نقش محوری در چرخش صنعت ساختمان اعم از تولید، طراحی، اجرا و نظارت دارند و از منظر نهادی نیز  تشکل نظام مهندسی، بزرگ ترین تشکل صنفی کشور است که وظایف قانونی مهمی را نیز بر عهده دارد.
مهندسان مانند وکیلان و پزشکان در قبال جامعه، مسئولیت دارند و شرکت همه مهندسان در انتخابات استانی، ابزاری هدفمند برای ایفای رسالت مهندسان نسبت به جامعه به شمار می آید. بی شک، تحقق رسالت نظام مهندسی، در انجامِ درستِ وظایفِ همه هفت رشته ساختمان است. مهندسان رشته ها باید بهترین نماینده را برای دفاع از جایگاه صنفی شان برگزینند که تنها مسیر مطالبه حقوق صنفی و حرفه ای شان، انتخابات است و حمایت از شان مهندس در جامعه و سازمان ها با قدرت نمایندگان تامین می شود. انتظار است منتخبان استان ها با تشکیل شورای مرکزی در سطح ملی بتوانند قانون نظام مهندسی و سایر قوانین مرتبط مانند قانون شهرداری ها، قانون کار، قانون بیمه کارگران ساختمانی، قانون تسهیل و سایر قوانین و مقررات لازم را برای تحول کمی و کیفی حوزه ساختمان، اصلاح و ارتقا بخشند.
اما ضرورت ها و اولویت های نظام مهندسی چیست؟ زنجیره صنعت ساختمان، چند پاره است و سازمان نظام مهندسی، نمی تواند با اختیارات قانونی اش، نظام صنعت ساختمان را در مراحل تولید مصالح، سازندگان حرفه ای، کارگران، بیمه ساختمانی و نگهداری و بهره برداری نظام ببخشد. اولویت های جدید جهانی و دانش روز در حوزه صنعت ساختمان مانند تولید انرژی پاک،  بازچرخانی آب، بازیافت مصالح، بازآفرینی در کشور را در  مقررات ملی ساختمان بگنجانند. نسبت به آموزش مهندسان، دست اندرکاران و شهروندان برای آشنایی با حقوق و تکالیف شان حساس باشند. نگاه بین بخشی و وحدت بخش را بین اجزای هفت گانه نظام، تقویت کنند تا مصالح عمومی و جایگاه مهندسی بر منافع صنفی رُجحان پیدا کند. فرایندهای اداری را هوشمند و کوتاه نمایند و با زمینه ها و مصادیق فساد عیان در هیئت مدیره ها و سازمان ها مبارزه واقعی نمایند. نظارت میدانی از روند ساخت و سازها و نحوه عملکرد مهندسان داشته باشند و از ظرفیت شورای انتظامی به درستی استفاده کنند.
به مهندسین واجد شرایط که غالب آن ها، سال هاست در انتخابات استانی شرکت نکرده اند، پیشنهاد می شود این حق شهروندی را از خود و جامعه سلب نکنند و با آگاهی و پرس  و جو، بهترین ها را برگزینند.  به نظر می رسد ویژگی های ذیل، شروط لازم و نه کافی نامزدهای منتخب باید باشد.
۱- اولین انتظار از نماینده، حرفه ای بودن در رشته تخصصی است و با زیر و بم های فنی و اجرایی، گریزگاه های اهمال یا تخلف و نیز قوانین و دانش روز آشنا باشد.
۲- سازمان، یک تشکل است و نه شرکت! نماینده باید سابقه و روحیه فعالیت تشکلی و گروهی داشته باشد. سعه صدر، همگرایی، مسئولیت پذیری و قدرت رهبری مهم ترین هاست.
۳- نه تنها شائبه فساد نداشته باشد؛ بلکه سابقه مبارزه برای پاکدستی و شفافیت هم داشته باشد. به ویژه در تعامل با سازندگان، متولیان و مالکان.
۴- قدرت، وقت و حوصله مطالبه گری از جایگاه مهندسی و نیز حقوق مهندسان را در برابر مجلس، دولت و سایر حوزه ها داشته باشد.
۵- ترکیب تجربه و روحیه جوانی، در انتخاب ها مدنظر قرار گیرد‌. توسعه و تحول، هم به تدبیر نیاز دارد و هم به شجاعت.
امیدواریم با انتخاب شایستگان و همراهی همه ارکان حاکمیتی، عمر، هویت، کیفیت و زیبایی بناها افزایش یابد و سهم این صنعت در اقتصاد کشور به رتبه شایسته خود برسد.