ماهی‌گیری صهیون از آب گل آلود جولان

فاطمه ملک زاده- روزنامه خراسان/​​​​​دولت اسرائیل اخیراً «طرح توسعه شهرک‌ها» در بلندی‌های جولان اشغالی را تصویب و اعلام کرده است که این اقدام به تحولات جنگ در سوریه مرتبط است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در بیانیه‌ای این تصمیم را تأیید کرده و گفته است که «تقویت جولان، تقویت دولت اسرائیل است»، و این مسئله به‌ویژه در زمان کنونی که جنگ سوریه وارد مرحله جدیدی شده، از اهمیت بالایی برخوردار است. این طرح که به تصویب کابینه اسرائیل رسید، شامل بودجه‌ای بیش از ۴۰ میلیون دلار برای افزایش جمعیت شهرک‌های اسرائیلی در جولان است.
تداوم سیاست اشغالگری در سوریه ضعیف
با گذشت بیش از یک دهه از جنگ داخلی سوریه، اسرائیل همچنان از وضعیت هرج و مرج و ضعف دولت مرکزی سوریه سوءاستفاده می‌کند. رژیم صهیونیستی به‌ویژه پس از سقوط بشار اسد و تحولات جدید در این کشور، نگاهی متفاوت به آینده سوریه دارد. اسرائیل با بهره‌برداری از وضعیت کنونی و ضعف حاکمیت در دمشق، به طور فزاینده‌ای در تلاش است تا سلطه خود را بر مناطق استراتژیک مانند بلندی‌های جولان تثبیت کند.
بلندی‌های جولان که از جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷ تحت اشغال اسرائیل قرار گرفت، به‌واسطه موقعیت استراتژیک خود اهمیت زیادی دارد. این منطقه به‌ویژه از نظر منابع آبی، کشاورزی و امنیتی برای رژیم صهیونیستی بسیار حیاتی است. اسرائیل در طول سال‌ها، با ساخت شهرک‌های متعدد در جولان، سعی داشته است تا جمعیت یهودی را در این منطقه افزایش دهد. تاکنون بیش از ۳۰ شهرک در این منطقه ایجاد شده است و این روند با هدف تغییر بافت جمعیتی و آمادگی برای الحاق رسمی به اراضی اشغالی ادامه دارد.
در سال‌های اخیر، به‌ویژه پس از بحران سوریه و ضعف دولت بشار اسد، اسرائیل با هدف تقویت کنترل خود بر جولان، برنامه‌هایی را برای گسترش شهرک‌ها در مناطق دروزی‌نشین اجرا کرده است. همکاری با دروزی‌ها، که بخش بزرگی از ساکنان این منطقه را تشکیل می‌دهند، به اسرائیل این امکان را می‌دهد که نفوذ خود را بیشتر کرده و در آینده اقدام به الحاق رسمی این منطقه کند. با توجه به این تحولات، به نظر می‌رسد اسرائیل در حال آماده‌سازی شرایط برای تغییر وضعیت این منطقه به‌طور دائم است.
واکنش‌های بین‌المللی و چالش‌های حقوقی
تصمیم اسرائیل برای توسعه شهرک‌ها در بلندی‌های جولان با واکنش‌های شدید جهانی همراه بوده است. کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی این اقدام را محکوم کرده‌اند و آن را تلاش برای گسترش اشغالگری اسرائیل در اراضی عربی می‌دانند. حتی امارات که در سال ۲۰۲۰ روابط خود را با اسرائیل عادی کرد، این تصمیم را «تلاشی عمدی برای گسترش اشغالگری» توصیف کرده است. این مخالفت‌ها نشان‌دهنده نگرانی‌های فزاینده در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی نسبت به سیاست‌های اسرائیل در جولان است.از سوی دیگر، الحاق جولان توسط اسرائیل از نظر حقوق بین‌الملل مورد تأیید نیست. این اقدام اسرائیل در سال ۱۹۸۱ از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشد و همچنان بیشتر کشورهای جهان، از جمله سوریه، بر لزوم بازگشت این منطقه به سوریه تأکید دارند. باوجود این، اسرائیل همچنان به سیاست‌های خود در این منطقه ادامه می‌دهد و به‌ویژه در شرایط کنونی که سوریه با بحران‌های داخلی مواجه است، می‌کوشد به تثبیت موقعیت خود در این سرزمین ادامه دهد.با توجه به شرایط موجود در سوریه و وضعیت خاص بلندی‌های جولان، به نظر می‌رسد که اسرائیل به‌طور جدی در پی الحاق کامل این منطقه باشد. هرچند که این فرایند می‌تواند با چالش‌های داخلی و بین‌المللی روبه‌رو شود، اما موقعیت ژئوپلیتیکی جولان و نیاز اسرائیل به تسلط کامل بر آن برای تأمین امنیت مرزهای شمالی و استفاده از منابع طبیعی، موجب شده است که تل آویو از هیچ تلاشی در جهت تثبیت حضور خود در این منطقه دست برندارد.در آینده نزدیک، اگر شرایط به همین منوال ادامه یابد و حاکمیت سوریه همچنان ضعیف باقی بماند، احتمال دارد که اسرائیل به‌طور رسمی اقدام به الحاق جولان کند. این اقدام می‌تواند موجب بروز تنش‌های جدید در منطقه شود و به‌ویژه کشورهای عربی و جامعه بین‌المللی را به واکنش‌های شدیدتری وادارد. علاوه‌براین، به نظر می‌رسد که تحولات آینده در سوریه و منطقه می‌تواند بر روند این الحاق تأثیرگذار باشد و به‌ویژه در صورتی که سوریه موفق به بازسازی و احیای حاکمیت خود شود، وضعیت جولان به‌عنوان یک موضوع حساس و مناقشه‌برانگیز همچنان باقی خواهد ماند.