جاده های خونین!

صادق غفوریان_ روزنامه خراسان/​​​​​
حالا دیگر مرگ و میرهای تصادفات در کشور، برایمان عادی شده؛ خیلی هم عادی شده است. با یک جست وجوی ساده می بینیم که آمارهای سالانه فوتی های تصادفات، سال‎هاست پیرامون ۱۶تا ۲۰ هزار نفر می چرخد. این یعنی اراده لازم برای کاستن از این آمار آن طور که باید وجود ندارد؛ حال جاده ها دچار مشکل است، یا خودروها بی کیفیت است یا جامعه در فقدان فرهنگ درست رانندگی به سر می برد، نتیجه این است که سالانه قریب به ۲۰ هزار نفر، در تصادفات و جاده ها جانشان را از دست می دهند. برای این که آمار ۲۰ هزار نفر را مستند کنیم، به نقل دو روز قبل معاون وزیر بهداشت مراجعه می کنیم که گفت: سالانه ۲۰ هزار مرگ بر اثر حوادث جاده‌ای رخ می‌دهد که ۵۲ درصد از عوامل موثر بر تصادفات مربوط به خطای انسانی بوده و حدود ۴۸ درصد آن مرتبط با عوامل جاده‌ای و خودروهای ناایمن است.
۸۳ درصد فوتی ها زیر ۵۰ سال
اما جان‎باختن حدود ۲۰ هزار نفر طی یک سال، عواقب و تبعات گسترده ای نیز بر جای می گذارد. از جمله این موارد، کاستن از جمعیت مولد کشور است. بر اساس آمارهای ۱۹ اسفند علیرضا رئیسی معاون وزیر بهداشت، ۸۳ درصد جان‎باختگان این تصادفات، افراد زیر ۵۰ سال هستند: ۸۳ درصد فوتی‌های تصادفات جاده‌ای زیر ۵۰ سال دارند در حالی که گروه‌های مولد جامعه به شمار می‌روند و برای این که جوانی جمعیت را محقق سازیم باید از وقوع این تصادفات جلوگیری کنیم.
اضافه شدن سالانه ۶۰ هزارنفر به جمعیت معلولان
اما کاهش جمعیت مولد، فقط بخشی از تبعات تصادفات سالانه است. روز گذشته معاون امور توان‎بخشی سازمان بهزیستی کشور آماری تاسف بار اعلام کرد که در پی حوادث جاده ای، سالانه حدود ۶۰ هزار نفر به معلولان کشور اضافه می شود که ۳ هزار نفر از آن‎ها دچار آسیب نخاعی هستند.
این مسئول در توضیح این آمار گفته است: براساس پیمایش شیوع شناسی ناتوانی و آسیب در ایران و بررسی اتیولوژیک آسیب ها؛ انجام شده توسط سازمان بهزیستی طی سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۳ ؛ برآورد می‌شود حدود ۴درصد از افراد دارای معلولیت به علت حوادث ترافیکی دچار معلولیت شده باشند. به گفته عباسی، حدود ۴۳۰۰۰ نفر از افراد دارای معلولیت، دارای آسیب نخاعی هستند که بالغ بر ۳۷ درصد از آن‎ها ناشی از تصادفات (جاده ای و شهری) است که با توجه به هزینه گزاف ناشی از معلولیت برای فرد، خانواده و دولت، این آمار باید مورد توجه قرار گیرد.
هزینه هر قربانی تصادفات؛ ۲۰ میلیارد
وقوع حدود ۸۰۰ هزار مورد مصدومیت ناشی از تصادفات رانندگی در هر سال و معلولیت دایم حدود ۲۵ درصد از این مصدومان نیز بخشی از خساراتی است که حوادث رانندگی و تصادفات روی دست کشور می گذارد. معاون وزیر بهداشت دو روز قبل این طور نقل کرد: از دست رفتن سالانه بیش از ۲۰ هزار نفر در تصادفات رانندگی در حالی است که فوت هر قربانی تصادفات رانندگی ۲۰ میلیارد تومان خسارت برای کشور ایجاد می‌کند. به گفته معاون بهداشت، خسارت حدود ۲۲ هزار مرگ ناشی از تصادفات در هر سال معادل ۷ تا ۸ درصد تولید ناخالص ملی است در حالی که سهم وزارت بهداشت از تولید ناخالص ملی در سال جاری ۳.۸ درصد است.
بیشترین علت تصادفات
در بروز حوادث ترافیکی چهار عامل اصلی انسان، وسیله نقلیه، جاده (زیرساخت ها) و عوامل محیطی نقش دارند. از بین این عوامل، علل انسانی به عنوان یکی از مهم‎ترین عوامل، موجب بیشترین میزان تخلفات و تصادفات است.دکتر کوروش اعتماد، سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت در این باره می گوید: «سوانح و حوادث ترافیکی در سراسر دنیا به عنوان علت اصلی ناتوانی و مرگ ‌و ‌میر شناخته شده‌ و یک مشکل عمده بهداشت عمومی در کشورهای در حال توسعه و توسعه‌ یافته است. سالانه بیش از یک میلیون و ۲۴۰ هزار مرگ و نزدیک به ۵۰ میلیون مصدومیت ناشی از حوادث ترافیکی در جهان اتفاق می افتد. در بروز حوادث ترافیکی چهار عامل اصلی انسان، وسیله نقلیه، جاده (زیرساخت ها) و عوامل محیطی نقش دارند، از بین این عوامل، علل انسانی به عنوان یکی از مهم‎ترین عوامل، موجب بیشترین میزان تخلفات و تصادفات است. این عامل، با آموزش، فرهنگ‎سازی و ارتقای سواد سلامت در جهت اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی، تا حدود زیادی قابل پیشگیری است.»
پلیس: مبالغ جریمه ها پایین است
در عین حال، پلیس افزایش مبالغ جریمه ها را عامل مهم کاهش تصادفات می داند و از پایین بودن مبالغ آن انتقاد می کند. روز گذشته سردار رادان، فرمانده انتظامی کشور این طور گفت: امروز حدود ۱۰ درصد از رانندگان مرتکب تخلفات حادثه ساز می‌شوند و این ۱۰ درصد اراده‌شان را بر ۹۰ درصد باقی مانده جامعه تحمیل می‌کنند؛ جرایم این‌ متخلفان باید بالا برود. ما جزو کشورهایی هستیم که در حوزه تخلفات راهنمایی و رانندگی کمترین جرایم را داریم چرا که راننده متخلف احساس می‌کند هزینه تخلفش آن‎قدر نیست که بازدارنده باشد. باید روی این موضوع کار کنیم و نتیجه بگیریم تا بتوانیم در حوزه‌های مختلف اقدامی انجام دهیم که سزاوار مردم باشد.