«نان سالم» در تنور بی توجهی!

سید محمدمهدی هاشمی _ روزنامه خراسان/نان قوت قالب سفره بسیاری از ایرانیان است و طبعا تضمین سلامت نان ارتباط مستقیمی با سلامت تمامی اقشار جامعه دارد؛ بنابر همین مسئله از سال ۱۴۰۲ و با اعلام وزارت جهاد کشاورزی وقت ارتقای استفاده از آرد کامل در دستور کار نهاد های حاکمیتی مختلف قرار گرفت. با ورود کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی انجام این طرح شتاب بیشتری گرفت و پس از تدوین استاندارد های لازم آرد کامل و ایجاد زیرساخت های لازم برای تولید آن در کارخانه های آرد، اجرای آن در تعدادی از استان ها آغاز شد. طبیعی بود که نام استان خراسان رضوی نیز به عنوان استانی که سالانه میزبان
 میلیون ها زائر از سراسر کشور است در میان اولین استان ها برای اجرای این طرح قرار بگیرد؛ هرچند در همان زمان این اتفاق افتاد اما به علت بوروکراسی های اداری طولانی در داخل و خارج استان و همچنین تمرکز اختیارات مربوط به سامانه فروش نان موسوم به نانینو در تهران، جلوی اجرای این طرح با سرعت مناسب را در استان گرفته است. از طرفی نبود اقبال شهروندان به علت فقدان شناخت کافی از انتفاعات استفاده از نان پخت شده با آرد کامل و سختی های تکنیکال پخت نان با این آرد بر مشکلات اداری پیگیری این مسئله بر استان افزوده و اجرای آن را بسیار کند کرده است.
چرا اجرای طرح نان سالم کند پیش می رود؟
برای اطلاع از دلایل کندی اجرای این طرح و مشکلاتی که سر راه نانوایی ها برای اجرای این طرح قرار گرفته است مسئله را از رئیس اتحادیه صنف نانوایان مشهد پیگیر می شویم. «کوه پیکر» با بیان این که اتحادیه نانوایان همه نانوایی های متقاضی را در اسرع وقت برای دریافت آرد کامل به اداره کل غله استان معرفی می کند به «خراسان رضوی» می گوید: آرد مصرفی نانوایی های متقاضی باید در سامانه نانینو از آرد عادی به آرد کامل تغییر پیدا کند که این فرایند زمانبری است. وی با اشاره به اختلاف قیمت آرد سفید با آرد کامل ادامه می دهد: فکر می‌کنم هر کیسه آرد کامل نسبت به قیمت هر کیسه آرد سفید تصفیه شده حدود ۴۰ هزار تومان تفاوت قیمت دارد. الان هر کیسه آرد سفید ساده بالای ۶۰ هزار تومان قیمت دارد منتها هر کیسه آرد کامل بالای ۹۰ هزار تومان قیمت دارد که با احتساب کرایه حمل آرد برای هر کیسه بالای ۱۰۰ هزار تومان برای نانوا تمام می‌شود. اما چون این تغییر آرد مصرفی از آرد سفید به آرد کامل در سامانه نانینو دیر اعمال می‌شود، ابتدا باید درخواست را به تهران اعلام کنیم تا از آن جا اعمال شود و همین فرایند حدود دوماه طول می‌کشد. در این مدت هم نانوایی باید آرد مصرفی خود را گران‌تر بخرد اما نان را همچنان به همان قیمت سابق و ارزان‌تر به فروش برساند و حداقل دو ماه باید ضرر کند تا این تغییر در نانینو اعمال شود. کوه پیکر با اشاره به دیگر دلایل نبود اقبال نانوایان به استفاده از آرد کامل برای پخت نان تصریح 
می کند: یکی از علت‌های اقبال نشان ندادن نانوایان بحث قیمت آن نیز است. در استان خراسان جنوبی نانوایی‌ها می توانند تا ۵۰ درصد و در شیراز تا ۴۰ درصد افزایش قیمت داشته باشند در حالی که در مشهد نانوایی حق دارد تنها ۲۰ درصد نان خود را نسبت به نان پخت شده با آرد عادی گران کند.
انگشت اتهام به سوی بوروکراسی طولانی اداری
رئیس دبیرخانه کارگروه سلامت و امنیت غذایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم درباره اهمیت استفاده از نان پخت شده با آرد کامل به «خراسان رضوی» می‌گوید: خیلی از ویتامین های گروه B و فیبر های مفید برای بدن در همان سبوس است. بنابراین زمانی که این جدا شود فقط مغز گندم که مقداری پروتئین و کربوهیدرات دارد می‌ماند و نان تولید شده با آرد سفید چون میزان کربوهیدرات زیادی دارد موجب اضافه وزن و چاقی می‌شود و در افراد دیابتی نیز باعث افزایش سریع قند خون می‌شود. میری درباره علل پیشرفت کند اجرای این طرح در استان اظهار می کند: تولید نان یک زنجیره اقتصادی است و نانوا اگر تولید نان برایش سودی نداشته باشد این کار را انجام نمی‌دهد. چون آرد کامل زمانی که خمیر می‌شود باید مدت استراحت بیشتری داشته باشد تا فرایند تخمیر آن کامل انجام شود و همین هزینه نانوا را افزایش می‌دهد؛ بنابراین قیمت نان کامل باید بالاتر می‌بود و اصلاح می‌شد با این که در مصوبات اولین جلسات این طرح در سال ۱۴۰۲ موضوع اصلاح قیمت هم آمده بود اما این اصلاح امسال انجام شد که همین هم  برای اعمال باید روی دستگاه های نانینو تعریف می‌شد. میری ادامه می دهد: امروز اگر یک نانوایی نان کامل بخواهد در مشهد اضافه بشود، این درخواست باید به صورت موردی به اداره غله استان، استانداری، وزارت کشور و بعد شرکت عامل نانینو برود که طی شدن این فرایند پیچیده و خارج از اختیارات ما در داخل استان است. از طرفی قیمت گذاری هم دیرتر انجام شد و زمانی هم که انجام شد و تا وقتی که روی سامانه نانینو اعمال شد حدود ۶ ماه طول کشید و این عوامل دست به دست هم داد تا روند انجام این طرح به کندی طی شود. میری با اشاره به وضعیت دیگر استان ها در اجرای این طرح بیان می کند: دو یا سه استان دیگر هستند که در این مسئله از ما جلوتر هستند اما با احتساب کل کشور می توان گفت که خراسان رضوی در نهایت جزو پنج استان پیشگام در این مسئله است. ما در حال حاضر ۹ نانوایی داریم که آرد کامل دریافت می کنند و با توجه به ای نکه اصلاح قیمتی در نانینو انجام شده است پیش بینی می کنیم که تا پایان اردیبهشت سال آینده به ۲۰ نانوایی برسیم.
شایان ذکر است که خبرنگار ما برای پیگیری این موضوع با مدیر کل غله استان نیز تماس گرفت اما وی حاضر به مصاحبه تلفنی در این زمینه نشد و برای مصاحبه حضوری نیز وقتی در آن روز تعیین نشد!