آنچه زائران اربعین باید درباره سرخک و تب دنگی بدانند

زهرا نهبندانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، درباره توصیه‌ها و مراقبت‌های لازم برای زائران اربعین، اظهار کرد: با توجه به اینکه یکسری بیماری‌های واگیر در کشور عراق شیوع بیشتری دارد، لازم است زائران سفر اربعین به آنها توجه داشته باشند.

وی ادامه داد: از ابتدای سال ۲۰۲۴ میلادی شیوع برخی بیماری‌ها در کشور عراق نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است. به‌طور مثال، بیماری سرخک در شش‌ماه ابتدای سال ۲۰۲۳ در عراق ۹۶۵۱ مورد بود که در شش ماه ابتدای سال ۲۰۲۴ به میزان ۲۸ هزار و ۷۸۳ مورد رسید.

او با اشاره به شیوع بیماری سرخک، درباره دیگر مخاطره‌ها توضیح داد: کشور عراق جزو مناطق آلوده به پشه آئدس مهاجم و تب دنگی است. همچنین بیماری دیگری که همیشه در کشور عراق شیوع داشته و از ابتدای امسال نیز شیوع زیادی پیدا کرده، تب کریمه کنگو است. از طرف دیگر، فصل تابستان و گرمای هوا، مخاطره‌هایی برای زائران ایجاد می‌کند.

رئیس گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با توجه به ضرورت انجام واکسیناسیون سرخک، بیان کرد: به همه زائران،‌ افرادی که به‌صورت هوایی یا زمینی تصمیم به سفر دارند، توصیه می‌کنیم اگر کودک یا نوجوان کمتر از ۱۵ سال همراه خود دارند، حتماً نسبت به تکمیل سابقه واکسیناسیون سرخک اقدام و حداقل یک یا دو هفته قبل از سفر، سابقه واکسیناسیون را تکمیل کنند.

نهبندانی افزود: اگر در کشور عراق به‌دلیل شیوع زیادی که بیماری سرخک دارد، فردی مبتلا به بیماری شد و علائم آن را که در ابتدا مشابه بیماری سرماخوردگی است، احساس کرد، باید بلافاصله خود را از افرادی که با آنها همسفر است، جدا کند، حتماً از ماسک استفاده کند، زیرا بیماری سرخک از طریق ترشحات تنفسی منتقل می‌شود و به نزدیک‌ترین موکبی که وظیفه کنترل سلامت زائران را برعهده دارد، مراجعه کند.

وی اظهار کرد: اگر در کاروان و تیم همسفران، فردی مبتلا به سرخک شد یا با افرادی که مبتلا به بیماری سرخک هستند تماس داشت، بلافاصله بعد از مراجعه به ایران، حتماً باید پزشکان پایگاه مراقبت مرزی را در جریان قرار دهد تا مراقبت‌های لازم انجام شود.

نهبندانی گفت: این بیماری خودمحدودشونده است و ممکن است در کودکان علائم شدیدی نداشته باشد، اما در بالغان و افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند، ممکن است مخاطراتی ایجاد کند.

رئیس گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره مصرف دارو برای درمان بیماری سرخک، اظهار کرد: برای درمان سرخک بیشتر از داروهای ضد تب یا ضد خارش و برای کودکان از ویتامین آ استفاده می‌کنند. اگر فردی واکسیناسیون را انجام داده باشد، با مشکل خاصی مواجه نخواهد شد.

پشه آئدس به رنگ‌های تیره، بخصوص مشکی و قرمز علاقه زیادی دارد

نهبندانی با اشاره به مخاطره‌های بیماری تب دنگی، گفت: تب دنگی از طریق پشه آئدس مهاجم منتقل می‌شود و ممکن است با علائمی مانند تب، لرز، خونریزی از قسمت‌هایی مثل لثه و درد شدید عضلانی همراه باشد.

وی تأکید کرد: افراد باید تا حد امکان خود را از گزش پشه محافظت کنند. استفاده از لباس‌های بلند، گشاد و به رنگ روشن لازم است. پشه‌های آئدس درشت و نیش قوی‌تری دارد پس بهتر است لباس گشاد استفاده شود. همچنین پشه به رنگ‌های تیره، بخصوص مشکی و قرمز علاقه زیادی دارد، پس بهتر است کاور روی لباس رنگ روشن باشد و برای قسمت‌هایی از بدن که پوشش ندارد، حتماً از کرم و لوسیون دافع حشرات استفاده شود.

او گفت: پشه روزها فعال است و خطر گزش در روز وجود دارد. دو ساعت بعد از طلوع و قبل غروب، بیشترین زمان فعالیت پشه است. شب‌ها برای محافظت از پشه آئدس، نیاز به استفاده از پشه‌بند نیست، اما در طول روز باید مراقبت انجام دهند و اگر فرد دچار علائم بیماری تب دنگی شد، به نزدیک‌ترین مرکز بهداشتی مراجعه کند.

برای درمان تب دنگی از داروهای ضد درد و تب استروئیدی استفاده نکنید

رئیس گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه درمان بیماری تب دنگی علامتی است، ادامه داد: اگر فرد دچار درد و تب شد، فقط باید از استامینوفن استفاده کند و از داروهای ضد درد و تب استروئیدی مثل ناپروکسن و بروفن به هیچ‌وجه استفاده نکند، زیرا ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. همچنین توصیه می‌شود انواع مایعات مانند چای، آب و شیر زیاد استفاده شود تا خطر عوارض برای افراد مبتلا کم شود.

نهبندانی درباره ویژگی‌های ظاهری پشه آئدس، اظهار کرد: افراد غیرمتخصص شاید متوجه تفاوت این پشه با سایر پشه‌ها نشوند. آئدس مقداری از پشه خاکی و مالاریا بزرگ‌تر است و زیر میکروسکوپ، بدن آن حالت راه راه دارد.

وی با اشاره به شیوع بیماری تب کریمه کنگو در کشور عراق، بیان کرد: این بیماری از طریق تماس با حیوان آلوده، هنگم ذبح یا استفاده از جگر و امحا و احشا که به خوبی پخته نشده است و حتی تماس با کنه این بیماری منتقل می‌شود. اگر افراد در مسیر، با کنه تماس داشته باشند و روی پوست خود مشاهده کنند، حتماً باید با دقت، کنه را جدا کنند تا زائده دهانی خارج شود و از له کردن کنه روی پوست به شدت خودداری کنند.

رئیس گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: دام‌های مبتلا به تب کریمه کنگو هیچ علامتی ندارند و از روی ظاهر نمی‌توان تشخیص داد که دام مبتلا به بیماری است؛ اما مشاهده کنه روی بدن دام عامل هشداردهنده‌ای است که دام مبتلا به تب کریمه کنگو است.

وی ادامه داد: توصیه اکید ما این است که افراد به هیچ‌وجه در طول سفر، با گوشت و فرآورده‌های دامی که تازه ذبح شده است، تماس پیدا نکنند، حتماً گوشت را از کشتارگاه‌های مجاز تهیه کنند، اگر گوشتی به دست زائران رسید، طوری که از ذبح بهداشتی آن اطمینان نداشتند، حتماً گوشت را با استفاده از دستکش ۲۴ ساعت داخل دمای یخچال نگهداری کنند. امحا و احشا باید ۴۸ ساعت در داخل یخچال بماند.

نهبندانی بیان کرد: اگر افراد تصمیم به قطعه کردن گوشت دارند، حتماً بعد از گذشت ۲۴ تا ۴۸ ساعت ماندن در یخچال، اقدام کنند. همچنین توصیه می‌کنیم افرادی که وظیفه آشپزی و تماس بیشتر با گوشت را دارند، حتماً این موارد را جدی بگیرند و هنگام خرد کردن گوشت حتماً از دستکش و روپوش استفاده کنند. بیماری تب کریمه کنگو با توجه به شرایطی که وجود دارد، اگر جدی گرفته نشود ۴۰ تا ۵۰ درصد ممکن است خطر مرگ و میر داشته باشد.

وی افزود: اگر فردی با گوشت نامطمئن از لحاظ ذبح بهداشتی تماس دارد و بعد از مصرف آن در مدت یک تا دو هفته دچار سردرد، تب، بدن‌درد، خون‌ریزی بینی و دهان یا لکه‌های سیاه و قرمز رنگ روی پوست خود شد، باید فوری خود را به نزدیک‌ترین پایگاه و مرکز اورژانس معرفی کند تا اقدامات مراقبتی برای فرد انجام شود.

بعدازظهر یا صبح زود پیاده‌روی کنید

رئیس گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره درمان‌های رایج بیماری تب کریمه کنگو، گفت: درمان‌های رایج، درمان بیمارستانی است. دارو باید در بیمارستان به‌صورت تزریقی یا خوراکی برای افراد تجویز شود و تشخیص‌های آزمایشگاهی که نیاز به نمونه‌گیری خون دارد.

نهبندانی درباره مخاطراتی که گرما ایجاد می‌کند، اظهار کرد: به‌دلیل افزایش بی‌سابقه درجه حرارت هوا، به افرادی که تصمیم به پیاده‌روی در اربعین دارند، توصیه می‌کنیم حتماً به میزان زیادی آب بنوشند، تلاش کنند در زمان‌های ظهر و هوای گرم در سایه استراحت داشته باشند و زمان پیاده‌روی را به بعدازظهر یا صبح زود اختصاص دهند.

وی گفت: حتماً غذا به‌صورت تازه مصرف شود و به هیچ‌وجه وعده غذایی با خود حمل نکنید. اگر افراد دچار علائمی مانند تب، اسهال، دل‌درد، دل‌پیچه و ... شدند، بهتر است پزشک کاروان را مطلع کنند و نوشیدن آب را به کرات انجام دهند تا هم پیشگیری از بیماری گوارشی شود و هم آب بدن تأمین شود.

رئیس گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پایان سخنان خود، اضافه کرد: اگر فردی بیماری زمینه‌ای دارد، باید داروی خود را به اندازه یک هفته بیشتر از زمان سفر همراه خود بردارد. دارو در محفظه‌ای دور از نور و گرما نگهداری شود، حتماً اطرافیان خود را از بیماری زمینه‌ای خود مطلع کند. حمل داروهای دیگر، غیر از درمان ساده مثل استامینوفن و کرم دورکننده حشرات در زمان سفر نیاز نیست./ایسنا 403102