پادزهرهای شایع‌ترین اختلال‌روانی جهان

پرستو عادل صدیق-روزنامه خراسان/بسیاری از ما حتی یک روز را بدون تجربه اضطراب نمی‌گذرانیم. از آن طرف، اضطراب نقش مهمی در شکل‌گیری دیگر اختلالات روانی ایفا می‌کند. رئیس انجمن روان شناسی تربیتی ایران در تازه‌ترین سخنرانی خود به بیان شایع‌ترین بیماری‌های روانی در جهان پرداخته و اظهار کرد که آمارهای موجود از وضعیت سلامت روان نشان می‌دهد که اختلالات اضطرابی با فراگیری ۱/۱۹ درصد، شایع‌ترین اختلال در سطح جهان است(منبع خبر: ایسنا). این آمار نگران‌کننده نه تنها به‌روشنی وضعیت سلامت‌روانی بسیاری از افراد را به تصویر می‌کشد بلکه ضرورت پرداختن به شناخت و درمان این اختلال را هم برجسته می‌کند. در ادامه ابتدا به معرفی انواع مختلف این اختلالات می‌پردازیم، سپس نشانه‌های ابتلا به هر نوع اختلال اضطرابی را بررسی و در نهایت روش‌های درمانی مؤثر برای مقابله با آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
 انواع اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی مجموعه‌ای گسترده از مشکلات روانی هستند که شامل اضطراب‌های مختلفی می‌شوند. از مهم‌ترین انواع این اختلالات می‌توان به این موارد اشاره کرد:
۱ اختلال اضطراب فراگیر| شامل نگرانی و استرس مداوم و غیرقابل کنترل در مورد مسائل روزمره.
۲ اختلال اضطراب اجتماعی| ترس شدیدی از افراد ناشناس وقضاوت منفی در محیط‌های اجتماعی.
۳اختلال وحشت زدگی| وقوع حملات وحشت زدگی و اضطراب درباره تکرار این حملات. 
۴ اختلال هراس خاص| ترس شدید و غیرمنطقی از موقعیت‌ها یا اشیای خاص مانند ترس از پرواز، بلندی، حیوانات و ... .
۵ گذر هراسی| اضطراب درباره بودن در مکان‌هایی که فرار یا در خواست کمک در صورت بروز علایم اضطرابی سخت خواهد بود یا مایع شرمساری خواهد شد.
۶ اضطراب جدایی| فرد به علت جدا شدن از خانه یا از افرادی که به آن ها وابستگی عاطفی زیادی دارد(مانند پدر، مادر، پدربزرگ و ...) به شدت مضطرب شده و دچار کابوس‌های شبانه می‌شود.
۷ لالی انتخابی| در این اختلال، فرد در یک موقعیت خاص مانند مدرسه توانایی صحبت کردن ندارد. معمولاً کودک در شرایط دیگری مانند خانه و در میان اعضای خانواده به خوبی صحبت می‌کند، اما این اضطراب بر عملکرد اجتماعی او تأثیر منفی می‌گذارد.
۸ اضطراب ناشی از مصرف دارو یا مواد| علت اضطراب فرد در نتیجه مصرف دارو یا ماده خاصی است. در غیر این صورت ممکن است شخص اختلال اضطراب دیگری داشته باشد که با این دو ماده تشدید شده است.
 نشانه‌های ابتلا به اختلالات اضطرابی
نشانه‌های اختلالات اضطرابی می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند، اما برخی از علایم مشترکی که افراد مبتلا ممکن است تجربه کنند شامل این موارد است: نگرانی‌های مفرط و مداوم؛ تپش قلب یا احساس فشار در قفسه سینه؛ تعریق بیش از حد؛ لرزش یا احساس لرز؛ مشکلات خواب(بی‌خوابی یا کابوس)؛ مشکلات گوارشی مانند تهوع یا معده‌درد؛ ترس شدید از موقعیت‌های خاص یا عمومی؛ افکار مزاحم و تکراری؛ رفتارهای اجتنابی از موقعیت‌هایی که باعث اضطراب می‌شوند.
 راه‌های درمان اختلالات اضطرابی
 راه‌های متعددی برای درمان و مدیریت اختلالات اضطرابی وجود دارد که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کند. از مهم‌ترین این روش‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
۱ روان‌درمانی| درمان شناختی-رفتاری (CBT) با کمک به تغییر الگوهای فکری و رفتاری منفی یا درمان تعارضی با مواجهه تدریجی با موقعیت‌های ترسناک برای کاهش ترس.
۲ دارودرمانی| استفاده از داروهای ضد اضطراب مانند بنزودیازپین‌ها و SSRIها تحت نظر پزشک معالج.
۳ تکنیک‌های آرام‌سازی و تمرینات تنفسی| استفاده از تمرینات ذهن‌آگاهی و تنفس عمیق برای کاهش استرس و اضطراب.
۴ تغییرات سبک‌زندگی| افزایش فعالیت‌های بدنی، تغذیه سالم و کاهش مصرف کافئین.
 نکته پایانی
به‌طور کلی ارزیابی و تشخیص اختلالات اضطرابی کار ساده‌ای نیست و نیاز به ارزیابی و بررسی‌های بالینی توسط متخصصین دارد. توجه به این نکته ضروری است که موفقیت در درمان اختلالات اضطرابی نیازمند همکاری نزدیک بین فرد مبتلا و متخصصان سلامت‌روان است و همچنین حمایت‌اجتماعی و خانواده هم می‌تواند نقش مؤثری در بهبود فرد ایفا کند.